Let op: anticiperend op de 'EU vs Disinformation campaign' van de 'European External Action Service East Stratcom Task Force' en vanwege invoering van onder meer de Duitse 'Netzwerkdurchsetzungsgesetz' heeft de redactie van deze website besloten per 1 februari 2018 op alle politiek gevoelige items preventief 'SelfCensuur'* toe te passen.
Amnesty International over 'Vrijheid van Meningsuiting':
"Het recht op vrijheid van meningsuiting wordt in het VN-verdrag (BuPo) beschreven als de vrijheid om inlichtingen en denkbeelden van welke aard ook te vergaren, te ontvangen en door te geven, ongeacht grenzen en ongeacht de vorm."
'Economie voor Ecodummies' 27 dec 2020 (laatst bijgewerkt op 12 feb 2023)
Zie ook oa.: 'Energietransitie' (Met oa. Autorijden en Bomenkap voor EcoDummies), 'Natuurlijk!' (Hè hè), 'Het Gekleurde Plastic Polder Rietje', 'Kapitalisme in een Notendop', 'Eco Manifest' en 'Het Muntje Valt' ('Het Corona Manifest')
Vanwaar dit item?
In 'Het Muntje Valt' kon ik niet anders dan bekennen dat het begrip 'Economie' voor mij altijd een beetje vaag was. Maar de media hebben het er veelvuldig over en dus werd het tijd die gêne maar eens te overwinnen en op zoek te gaan naar wat 'Economie' nou eigenlijk betekent en wat het begrip voor ons inhoudt.
"In een studie Geschiedenis aan de RUG kwam uiteraard het vak economie voorbij. Weliswaar als bijvak, maar toch. Om eerlijk te zijn snapte ik het niet echt goed. Pim Kooij legde ons ooit uit dat de slavernij in Amerika was afgeschaft omdat slaven niet meer rendabel waren. Het klonk in mijn oren onthutsend en harteloos, maar als de deskundige het zegt, dan zal het wel zo zijn."
Vervolgens trachtte ik de link te leggen tussen de economie, de politiek en het milieu.
Nu dan een poging om ook voor Ecodummies het begrip 'Economie' wat nader te verklaren.
'Sinterklaas woont tegenwoordig in Friesland' Column Meindert Fennema in De Volkskrant van 26 apr 2013
"'Sinterklaas bestaat!', zei Wiegel ooit over Joop den Uyl. Maar inmiddels is Wiegel zelf Sinterklaas geworden, schrijft columnist Meindert Fennema. 'Nu hij met pensioen is, geeft hij alleen nog cadeautjes aan zichzelf.'"
Wat ik destijds, in 1972 toen Hans Wiegel Joop den Uyl Sinterklaas noemde, nog niet echt goed door had is het gegeven, dat alle kabinetten en alle ministers, gedeputeerden of wethouders altijd al voor Sinterklaas spelen.
Als een minister ergens geld voor uittrekt, of als een kabinet een zogenaamd genereus gebaar maakt naar een bepaalde bevolkingsgroep of persoon, dat zoiets gebeurt van ons geld, op onze kosten en dus ook de uwe. Elke subsidie betalen wij uiteindelijk zelf.
Ministers en kabinetten dragen geen privé of persoonlijke verantwoordelijkheid voor hun financiële goeddoenerij, noch voor hun miskleunen.
Altijd bent u het die, linksom of rechtsom, via de belasting de rekening betaalt.
Zo zit het dus ook met subsidies van de overheid op milieugebied. Als uw buurman met subsidie een zonnepaneel op zijn dak legt, komt dat bedrag uiteindelijk van zijn of haar eigen bankrekening.
Sinterklaas bestaat dus en we zijn het allemaal.
Een voorbeeldje:
'Rutte zegt toe Oekraïne in 2023 te steunen met 2,5 miljard euro: ‘Jullie kunnen op ons rekenen’' Bron: Het Parool 23 dec 2022
"‘Zolang Rusland oorlog blijft voeren tegen Oekraïne, blijft Nederland Oekraïne steunen,’ schrijft de minister-president in een tweet."
Een genereus gebaar, maar wel namens u en mij.
Wat nu als we datzelfde bedrag eens zouden besteden aan die mensen in Nederland die in armoede leven? 'Voedselbanken.NL Oog voor voedsel, hart voor mensen' Bron: Voedselbanken.NL 23 dec 2022
"1.200.000 mensen leven beneden de armoedegrens, waarvan 300.000 kinderen tot en met 12 jaar"
Rutte's Kerstspeech, nou ja vooruit via WA dan*?: "Er zijn belangrijkere zaken in het leven dan de armoede van mijn eigen bevolking."
'Geef' je die 2,5 miljard weg aan de Oekraïne, dan betaalt elke Nederlander daar zo'n 150 Euro voor.
'Geef' je hetzelfde bedrag aan die 1,2 miljoen armen terug, dan kan ieder van hen rekenen op zo'n 2100 Euro. Voor een gezinnetje van vier is dan ruim 8000 Euro beschikbaar.
In beide gevallen heeft het evenwel niets te maken met liefdadigheid van de overheid, want de burger, u en ik, betalen het 'gebaar' zelf, via ons belastinggeld.
Op Wikipedia vinden we een basale uitleg van het begrip economie: "Economie is de wijze van productie, distributie en consumptie van schaarse goederen en diensten in een samenleving. Dit systeem van economisch handelen is het onderwerp van studie van de economische wetenschap." Bron: Wikipedia
Eigenlijk is het dus niet zo ingewikkeld als ons vaak wordt voorgehouden. Economie is een Systeem en een Wetenschap, die dit systeem onderzoekt.
Als we ons nu even richten op economie als systeem, dan gaat het er dus om hoe produceren, distribueren en consumeren wij schaarse goederen en diensten.
Dagelijks worden we in de media geconfronteerd met de vraag hoe het er met de Economie voorstaat en horen we in de analyses de begrippen groei en krimp.
Wanneer we het nu een beetje simpel houden, op het niveau van Ecodummies, dan kunnen we concluderen, nu al, dat het met de Economie 'goed' gaat als er sprake is van 'groei', wat in de praktijk dus neerkomt op een toename van productie, distributie en consumptie van, om het maar weer simpel te houden, 'spulletjes'. Hoe meer, hoe beter, hoe groter, hoe mooier.
Behalve om goederen gaat het in de economie ook om diensten die schaars zijn, zoals de zorg, kunst, cultuur, sport en rechtshulp om er maar een paar te noemen. Met bijna acht miljard wereldburgers kunnen we eigenlijk wel stellen dat alles op deze aarde voldoet aan het criterium 'schaarste', ook al doen Economen dat dus niet. Te denken valt aan dingen als schoon drinkwater, biodiversiteit, vrijheid, rust, stilte, schone lucht, Vallen die niet onder schaarste?
Groei wordt door veel mensen gezien als iets zeer positiefs en politici worden veelal afgerekend op de curves van de Economie, als die naar beneden of juist naar boven zijn gegaan. Later meer hierover.
Het probleem bij al die curves is echter, dat ze in de praktijk zeer eenzijdig en beperkt zijn. In de definitie is er sprake van schaarse goederen en diensten. De meeste politici en economen rekenen in deze schaarste vrijwel uitsluitend met de voor de hand liggende redelijk gemakkelijk meetbare materiële waarden van goederen en diensten. Immateriële waarden tellen bij voorbaat niet mee, zo bleek ook al in het item 'Natuurlijk!'. Tenzij er 'Geld' mee te verdienen is, zo bleek in het item 'Kapitalisme in een Notendop'.
Daar wringt de schoen dan ook. Velen zullen niet kunnen vatten dat het 'goed' gaat met de Economie, maar dat zij daar weinig van merken of dat zij problemen hebben die nauwelijks gehoord worden. Biodiversiteit, schone lucht, levensgeluk, arbeidsvreugde, solidariteit, verbondenheid, wilde natuur zijn allemaal zaken die nauwelijks meetellen in de curves van de Economie. Zo kan het gebeuren dat we op mega schaal produceren, distribueren en consumeren en toch op een aantal gebieden het volledig af laten weten, met alle gevolgen van dien. Als de stand van de Economie leidraad is voor de politiek, dan kan dat dus hele negatieve gevolgen hebben voor de bevolking, zelfs wanneer alle grafieken de lucht in gaan.
Hoe er door sommigen gedacht wordt over de huidige stand van zaken als het om het begrip Economie draait kunnen we lezen in een commentaar in De Volkskrant van 01 okt 2021:
'Energietekorten en vijf andere valkuilen voor de wereldeconomie' Bron: Column Peter de Waard in De Volkskrant van 01 okt 2021
"Nu de pandemie lijkt weg te ebben, moet de schade aan de wereldeconomie weer worden hersteld. Maar op die weg liggen allerlei gevaarlijke valkuilen. Dit zijn de zes om het meest voor op te passen."
De eerste zin zegt het al: de schade aan de wereldeconomie moet worden hersteld.
Is dat zo? Waarom dan vraag je je toch af?
Net voor de jaarwisseling 2020-2021 konden we dit lezen:
'Het grootste gevaar voor de economie is nu misschien wel ons calvinisme' Bron: Commentaar Pieter Klok in De Volkskrant van 29 dec 2020
"Economische wetmatigheden uit het verleden lijken niet langer van toepassing, er is een nieuw financieel-economisch stelsel ontstaan."
Dat stelsel is dus gebaseerd op het 'oneindig' gratis verstrekken van leningen. Waar dat 'oneindige geld' uiteindelijk vandaan komt blijft een raadsel, maar laten we het hier maar even voor gegeven aannemen.
In dit nieuwe stelsel zou oneindige economische groei dus een realiteit kunnen zijn. Dan komen we alleen wel bij de vraag: hoe zit het in dat nieuwe stelsel met het Eco-aspect?
Laten we eens kijken naar twee 'sectoren': de bio-industrie en de coronacrisis.
De Economie kijkt naar productie, distributie en consumptie lazen we.
Hoe meer vlees we produceren, vervoeren en eten, hoe beter het gaat met deze 'sector', althans in economisch opzicht. Zelfs de ontbossing in het Amazonegebied kun je zien als een positieve stimulans voor de economie. Bomen kappen en transporteren, gewassen verbouwen en verschepen, distributie via supermarkten, afvalverwerking, ze zorgen allemaal voor een 'groei' van de Economie.
Ze leiden tegelijkertijd wel tot een afname van de biodiversiteit, tot een klimaatcrisis, tot vluchtelingenstromen en tot groot dierenleed. Ook in de 'Nieuwe Economie' maakt dat weinig uit, groei is groei.
Kijken we naar de Coronacrisis, dan zien we ook daarin dat de groei van de Economie onbeperkt kon doorgaan. Tientallen werden multimiljardair dankzij de pandemie, die duizenden mensen het leven kostte en de AEX stond bijna nog nooit zo hoog als nu. "Vele andere indices hebben wel een alltime high bereikt". Het menselijk lijden in deze perioden is dus nauwelijks terug te vinden in de statistieken van onze economen. En evenmin in die van onze politici, maar daarover hieronder meer.
Pas wanneer we immateriële zaken mee gaan rekenen in de Economie, kan er een meer realistisch plaatje gegeven worden over hoe 'goed' we ervoor staan.
Aan de ene kant houdt de Economie zich dus te eenzijdig bezig met een te beperkte kijk op de wereld, waarbij zaken die niet rechtstreeks vallen onder de categorie productie, distributie of consumptie buiten het zicht blijven.
Vanuit milieuoverwegingen is groei van de Economie bijvoorbeeld een schadelijk fenomeen.
In het item 'Natuurlijk!' kwam dit ook aan de orde:
'Groene groei? We ontkomen er niet aan minder te consumeren, zegt econoom Paul Schenderling' Bron: Interview Jonathan Witteman met econoom Paul Schenderling op 29 nov 2022
"We kijken alleen naar broeikasgassen, terwijl bijvoorbeeld waterverbruik, biodiversiteit en chemische verontreiniging er vaak bekaaid vanaf komen. Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat het mogelijk is de economie op een groene manier te laten groeien en tegelijkertijd de milieuschade terug te dringen. Als we het paradigma van de groene groei de komende veertig jaar blijven volhouden, zou ons grondstoffenverbruik met liefst 60 procent stijgen. Dit terwijl land- en grondstoffenverbruik 90 procent van het biodiversiteitsverlies en watertekort in de wereld veroorzaakt. Met groene groei proberen we dus de CO2-crisis op te lossen, terwijl we andere crises juist verergeren."
'Voorbij de Groei Het leven na het kapitalisme' Bron: Recensie Humanistisch Verbond van het boek 'Voorbij de Groei' van Tim Jackson 01 sep 2022
"Onze seculiere structuren worden gedomineerd door kortetermijndenken en we zitten gevangen in een 'ijzeren kooi van consumentisme', zoals Jackson het noemt, die ons gefocust houdt op de veronderstelde deugd van het bbp en constante economische groei."
'Besef: groene groei is een fata morgana' stellen Lars Moratis en Frans Melissen op 9 juni 2019 in Het Parool:
"Het willen uitdrukken van klimaatverandering en biodiversiteit in economische termen, legt een morele armoede bloot, aldus Lars Moratis en Frans Melissen."
"Zolang financiële waarde een synoniem blijft voor welvaart, we welvaart louter blijven definiëren op basis van economische groei en exploitatie van mens en natuur daarvoor het uitgangspunt is, is de meest waarschijnlijke uitkomst juist armoede, honger en ademnood voor iedereen."
Kijken we bijvoorbeeld naar het begrip produceren, dan heb je daar grondstoffen voor nodig. Ontginning en exploitatie daarvan vallen weer onder het begrip Economie. Maar de milieuschade van die exploitatie en de gevolgen van de uitputting van de aarde, de schade aan milieu en de biodiversiteit ten gevolge van die grondstoffenwinning wordt vrijwel nooit doorberekend in die Economie.
Iets later in 2019 konden we dit lezen:
'Economen worden opgeleid met oogkleppen op' Bron: Joris Tieleman in De Volkskrant van 15 nov 2019
"Bij economen ontbreekt het aan een realistische blik op de wereld, betoogt promovendus Joris Tieleman. En dat komt door hun studie."
"Driekwart van de gedoceerde vakken gaat niet of nauwelijks over economische sectoren, problemen als klimaatverandering of ongelijkheid, of historische en actuele ontwikkelingen in de economie."
"In verkiezingstijd zag ik hoe lijsttrekkers elkaar aftroefden met economische groeicijfers, verwijzend naar de doorrekening van hun programma’s door het CPB. Waarom politicologie studeren als de politici toch gehoorzamen aan de wijsheid van economische analisten? Begrijp de economie en je begrijpt de samenleving. Dacht ik."
Interessant om te lezen is misschien ook dit: 'Nederland overvraagt biomassa twee tot vier keer' Bron: Natuur en Milieu 07 dec 2018 Ook van Natuur en Milieu: 'De rol van biomassa in een duurzame economie' (met een lange lijst van bronnen)
Biomassa is niet duurzaam: 'Aanpak klimaatbeleid kan bij het brandhout'
"Inzetten op meer biomassa en minder gascentrales: een onbegrijpelijk dwaalspoor van 'groen' kabinet." Bron: Louise Vet, directeur van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) en hoogleraar Ecologie Wageningen University en Klaas van Egmond is hoogleraar Milieukunde en Duurzaamheid, Universiteit Utrecht in Opinie van De Volkskrant van 06 mei 2019.
"Er mag blijkbaar niet aan de gevestigde belangen worden getornd." "Het kabinet wil de inzet van te verbranden biomassa in vier jaar tijd vijftien maal zo groot laten worden. Op die manier gaan we juist meer, in plaats van minder CO2 uitstoten, doordat het verbranden van biomassa het klimaat meer belast dan kolen en zelfs twee tot driemaal erger is dan aardgas."
Zie ook: 'Louise Vet over biomassa' Bron: Vroege vogels BNNVARA NPO1 zondag 03 nov 2019
Dat viel hem dus tegen en het bracht mij tot een beter inzicht dan ik tot nog toe had over het begrip Economie.
En zo komen we bij het andere punt dat we ons met zijn allen zo verward kunnen voelen als we al die verhalen horen over onze Economie. Curves gaan omhoog en omlaag, terwijl wij als Economische Ecodummies helemaal niet ervaren dat wij meegaan op de deiningen van die grafieken en statistieken, als wij in het dagelijks leven om ons heen kijken en bijvoorbeeld geconfronteerd worden met de kwetsbare natuur en onze kwetsbare medemens, voor zover we dat zelf niet zijn.
Waar zit hem dat dan in dat wij het gevoel kunnen ervaren, dat de curves van de Economie niet op ons van toepassing zijn en wel op anderen in onze maatschappij?
Een voorbeeldje uit de actuele praktijk, zoals het hierboven al even werd aangestipt, 'De een zijn dood is de ander zijn boot': 'Deze wetenschappers en ondernemers werden vanuit het niets miljardair door de coronacrisis' Bron: AD 28 dec 2020
"De coronacrisis heeft heel wat artsen, wetenschappers en ondernemers uit de gezondheidssector geen windeieren gelegd."
Voor het antwoord komen we uit bij de Politiek, op deze site ook bij het item 'Politiek 2.0'. De Economie houdt zich bezig met onderzoek naar productie, distributie en consumptie. Het is de Politiek die bepaalt wat er gebeurt met die economische inzichten. Zo konden politieke systemen ontstaan die zich lieten leiden door bestaande economische inzichten. Op die manier kregen we onder meer het Socialisme en het Kapitalisme in onze wereld. Bronnen: Wikipedia
Politici bepalen dus hoe de 'koek' verdeeld wordt. Probleem daarbij is dat die koek lastig eerlijk te verdelen is en bovendien een beperkte omvang en zelfs houdbaarheidsdatum heeft. Kortom, of je nu in een socialistische maatschappij leeft of in een kapitalistische, op een gegeven moment geldt gewoon op = op.
Wanneer politici zich laten leiden door economen met een beperkt gezichtsveld, dan ondervinden de burgers daar de gevolgen van. In elk van deze twee systemen bijvoorbeeld hebben de inzichten van de Economie een ander effect op de burger. Niet alleen op diens welvaart, maar tevens op diens welzijn. En niet alleen daarop, maar dus ook nog eens op onze leefomgeving, ons milieu en het leven op aarde.
Niet voor niets wordt iemand als Mark Rutte een Homo Politicus genoemd, wat naar nu blijkt dus vergelijkbaar is met een Homo Economicus. Je zou ook kunnen denken aan een Homo Ecodummicus.
De conclusie kan dan ook niet anders luiden dan dat de 'Economie' maar een heel beperkte en starre oogkleppenblik heeft op wat 'goed' voor ons zou zijn. Het is leuk en aardig om cijfertjes en grafiekjes bij te houden van groei en krimp, maar het is goed ons te realiseren hoe eenzijdig en beperkt de Economie zich tot op heden heeft beziggehouden met wat er voor veel leven op deze planeet werkelijk toe doet.
Op zich is dat nog niet zo'n punt, ware het niet dat politici zich bij hun handelen door deze economen laten aansturen en daarmee diezelfde oogkleppen dragen en hetzelfde beperkte wereldbeeld uitventen. Daarmee worden wij als Ecodummies opgezadeld met beleid dat veelal noch in ons eigen noch in ons aller belang is.
En we hebben kunnen vaststellen dat een 'Groene Economie' niet bestaat. Die bestaat alleen in de filosofie van Ecodummies. Alleen jammer dat ik dit voortschrijdende inzicht niet alsnog kan delen met mijn vroegere docent aan de RUG Pim Kooij.
Nog even een paar verwijzingen naar artikeltjes waarin mensen aan bod komen die zich bezighouden met de link tussen Economie, Natuur en Milieu.
12 feb 2023:
'Fossiele investeringen scoren op de beurs: 'Cynische prioriteit'' Bron: NOS 12 feb 2023
"Er wordt veel gesproken over het verduurzamen van de economie, maar op de beurs gaat het alleen over winst maken op de korte termijn", zegt hoofdeconoom Hans Stegeman van Triodos Bank. "Dat is een bijzonder cynische prioriteit, die niet helpt om de wereldwijde klimaatdoelen te halen. Het is helaas wat we nu zien gebeuren op de financiële markten."
27 mei 2022:
'Goedkoop tanken? Volgende week loont het zelfs om 200 kilometer om te rijden' Bron: AD 26 mei 2022
"De brandstofprijzen gaan volgende week in Duitsland zo hard omlaag, dat het prijsverschil met wat je bij een Nederlands tankstation betaalt gigantisch wordt. Vanaf woensdag geldt in Duitsland een adviesprijs van 1,72 euro per liter, minimaal 40 cent minder dan in Nederland. Loont het om daarom naar Duitsland te rijden voor een tankbeurt?"
Mooi voorbeeldje van verschil tussen Economie en Ecologie.
02 mei 2022:
'Groei is een klimaatkiller en bevordert ons welzijn allang niet meer' Bron: Trouw 02 mei 2022
Laat die economische groei nou achterwege. Het klimaat gaat er kapot van, en ons welzijn lift al jaren niet meer mee, schrijven Gerrit Stegehuis en Crelis Rammelt van Ontgroei.
"Ontgroei, de Nederlandse tak van de internationale degrowth-beweging, pleit ervoor het streven naar economische groei los te laten. Die is namelijk ‘oneconomisch’ geworden: de kwaliteit van leven in het Westen stagneert al jaren, terwijl onze ecologische voetafdruk veel groter werd. De kosten van groei wegen nu zwaarder dan de baten, en zijn ook nog eens onrechtvaardig verdeeld. Door de overconsumptie te verkleinen scheppen we ruimte voor mensen die nu in de knel zitten."
25 feb 2022:
'Groene groei bestaat niet. Ik ken geen ander politiek verhaal dat zo gevaarlijk onwetenschappelijk is' Bron: Economisch antropoloog Jason Hickel in De Volkskrant van 25 feb 2022
"Het echte probleem is dat groei tot ecologische ineenstorting leidt. Dat wordt al levensbedreigend ruim voordat de grenzen aan de groei in zicht komen."
"Hoe meer een economie groeit, hoe meer energie en grondstoffen ze gebruikt, met alle ecologische verwoesting van dien."
"Kapitalisme is een economisch systeem dat draait om en afhankelijk is van een voortdurend toenemende productie, gesymboliseerd in de groei van het bnp, niet om tegemoet te komen aan reële menselijke behoeften, maar om winst te onttrekken en op te hopen. Dat is het allesoverheersende doel."
Een betoog waar weinig tegen in te brengen lijkt het.
31 jul 2021:
Vandaag dit voorbeeld: 'Huisjesmelker', ook een mooie 'Bullshit Job', geïnspireerd door de wijsheden van David Graeber, dat moet ik toegeven.
Stonden bij mij in de buurt een vijftal jaren zeventig woningen leeg, tot voor kort deel uitmakend van een zorgketen. Het hele blok werd eerst verkocht aan een tussenpersoon, een belegger, een speculant, wie het weet mag het zeggen.
Die maakte ze 'klaar' voor de verkoop. De woningen werden vanbinnen en vanbuiten gestript en wat opgepimpt, wat vulmiddel in het rotte hout, een likje verf erover (in de regen bij -10C) en ze werden 'kaal', ofwel 'schoon', opgeleverd. Wel werden er nieuwe IKEA-keukentjes geplaatst.
Twee van de vijf panden vielen in handen van, bleek na enige navraag, iemand die zich toelegt op het pimpen van te koop staande huizen, teneinde ze vervolgens met forse winst door te verkopen. Opnieuw werden dus weken lang betonhamers en boren, schuurmachines en potten verf in stelling gebracht.
De derde koper, van een van deze twee doorverkochte woningen, verwijderde de dag na aankoop het vernieuwde sanitair en dropte de IKEA-keuken bij grofvuil tezamen met enkele WC-potten. Vervolgens werden de woningen grondig verbouwd en opnieuw geschuurd en geschilderd, voor de derde keer dus in twee jaar.
De laatste koper beklaagde zich daarna dat hij zwaar overboden had om de woning te bemachtigen en dat hij nu ook nog een vermogen kwijt was aan alle verbouw- en inrichtingskosten.
En ja dat klopt allemaal. Een triest verhaal voor de achter het net vissende starter, dat je 'droomhuis' in no-time drie keer in prijs is gestegen en jij het nakijken had.
De huidige eigenaar rekent zich wellicht toch nog rijk: straks kan ik de truc zelf ook nog eens herhalen?
Maar wat nu als al die tussenstappen, die allemaal het milieu zwaar hebben belast, niet waren gemaakt, maar wel waren 'betaald' met desnoods fictief geld, met leningen, via de afgesloten hypotheek?
Van het bedrag dat de koper naar eigen zeggen 'teveel' heeft betaald hadden de sloper, de stukadoor, de schilder, het hoveniersbedrijf en de IKEA vergoed kunnen worden, zonder een enkele handeling te verrichten. De makelaar zou evenveel geld 'verdiend' hebben en de hypotheek zou even hoog geweest zijn.
En de nieuwe bewoner zou eerder zijn nieuwe huis hebben kunnen inwijden, dat er dan net zo zou hebben uitgezien als nu.
Hoeveel Eco-winst zou dat wel niet hebben opgeleverd?
Nu kunnen politici als Mark Rutte opscheppen over de opbloeiende economie en de werkgelegenheid, maar zoals we vaststelden was driekwart van dit werk totaal zinloos, terwijl de betrokkenen van die hypotheek volledig gecompenseerd hadden kunnen worden.
Waarom dan vastklampen aan de 'Bullshit Job'? Zal wel iets van 'Oer-Calvinisme' zijn, dat later is overgeslagen naar het Neoliberalisme.
Die laatste link legt ook Paul Verhaeghe in 'Paul Verhaeghe over zijn boek Identiteit', Bron: Sociologie Magazine 2 2013
“Voor Aristoteles was ethiek onderdeel van de identiteit. Zelfrealisatie was het streven naar deugdzaamheid – in functie van jezelf én in functie van de stad. Verantwoordelijkheid had een individuele en een collectieve dimensie. Maar met de komst van de christelijke ethiek is er een externe beoordelaar van onveranderlijke normen en waarden gekomen. God: een beoordelaar buiten ons. Zoals Max Weber uitgelegd heeft, stond het leven op aarde in functie van het hiernamaals. Als je uitverkoren was, mocht je die uitverkiezing niet beschamen. Zo ontstond een religieuze meritocratie. Mensen die niet hard werkten werden als mislukkelingen beschouwd. Dat model is overgegoten in het neoliberale model. Het streven naar de hemel op aarde is een individuele opgave geworden.”
“Het haalt het slechtste in ons naar boven. Frans de Waal, de primatoloog, laat zien dat twee typen gedrag in onze soort zijn ingebakken: samenwerking en egoïsme. Hij toont ook aan dat hij apen, door de omgeving te manipuleren, zowel extreem agressief als coöperatief gedrag kan laten vertonen. De neoliberale samenleving haalt alleen de egoïstische kant in ons naar boven. We profileren ons ten koste van anderen. De mens is de mens een wolf: we staan los van elkaar, terwijl we een sociale diersoort zijn. Het gevolg is eenzaamheid. Veel mensen, zelfs koppels, voelen zich niet verbonden. De angst voor de ander is nog nooit zo groot geweest.”
29 jun 2021:
'Nederland loopt met klimaatresultaat achter bij buren' Bron: De Volkskrant 29 jun 2021
"In vergelijking met buurlanden moet Nederland de komende jaren het meeste werk verzetten om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Ons land staat er beroerd voor. Vergeleken met de buren zijn broeikasgasemissies sinds 1990 het minst gedaald. En de emissie per hoofd van de bevolking is het hoogst."
"Een van de redenen dat Nederland achterloopt, is de snelle economische groei en de sterke bevolkingstoename. Hoewel we energie-efficiënter zijn geworden, is de daling van de CO2-uitstoot gering, aldus het PBL. Dit geldt voor de industrie, maar ook voor woningen."
14 jun 2021:
'Kabinet strooit met miljarden, maar de staatsschuld blijft extreem laag – hoe kan dat?' Bron: De Volkskrant van 14 jun 2021
"Maar liefst 66 miljard euro heeft het kabinet al uitgetrokken om de coronacrisis te bestrijden. Toch valt de staatsschuld verrassend laag uit, blijkt uit de nieuwste ramingen van De Nederlandsche Bank. Hoe is dat mogelijk?"
Produceren en consumeren lukt al weer aardig, maar is iets anders dan Natuur en Milieu.
13 mrt 2021:
'Gaan markteconomieën en ecologie wel samen met elkaar?' Bron: De Nieuwe Wereld
"Julia Steinberger en Ann Pettifor over de vraag of marktprincipes en ecologie verenigbaar zijn met elkaar.
In samenwerking met de Vrije Universiteit, Moral Markets en Pakhuis de Zwijger maakt De Nieuwe Wereld een themaserie over de toekomst van het kapitalisme. Wereldwijd gerenommeerde economen en denkers worden geconsulteerd en gevraagd naar hun opvattingen en ideeën over de spanning tussen hoe ons economisch systeem momenteel functioneert en hoe het zou moeten functioneren."
Het antwoord lijkt toch wel: nee, zeker niet zoals we nu bezig zijn.
11 feb 2021:
'Groei Nederlandse economie dit jaar laagste van hele eurozone' Bron: AD 11 feb 2021
"Vicevoorzitter Valdis Dombrovskis (van de Europese Commissie) ziet voor de EU licht aan het einde van de tunnel. Hij verwacht dat de economie in de tweede helft van het jaar flink zal aantrekken."
Moeten we dit bericht nu als hoopvol (minder groei) of als hoopvol (meer groei) beschouwen?
11 feb 2021:
'Shell zegt klimaatvriendelijker te willen worden, maar fossiel blijft koning' Analyse in De Volkskrant van 11 feb 2021
"Dus blijft Shell voorlopig nog gewoon Shell, en blijft fossiel nog lange tijd koning. Steeds klimaatvriendelijker wellicht, maar een duurzaam bedrijf is Shell voorlopig allerminst."
"Shell is aan het gokken met de toekomst."
Vervelend als je weer eens de mist wordt ingestuurd als goed bedoelende burger.
10 feb 2021:
'Ook het bedrijfsleven wil nu dat meisjes in bomen kunnen klimmen' Bron: Column Sheila Sitalsing in De Volkskrant van 10 feb 2021
"Dus pleit ook VNO-NCW voor een hoger minimumloon. Mits er geen ‘opdrijvend effect’ op de totale loonkosten is. Want er huist altijd een adder onder de groene voornemens."
10 feb 2021:
Werkgeversorganisatie VNO-NCW maakt koerswijziging: ‘Economische groei is niet meer het belangrijkste’ Bron: WNL 10 feb 2021
Economische groei moet nog wel voldoende zijn, "anders kunnen we de publieke voorzieningen zoals onderwijs, zorg en politie niet betalen", zegt Thijssen. "Maar ons kompas moet ook afgesteld staan op een inclusieve samenleving, met gelijke kansen en werk voor iedereen."
Dus is VNO-NCW nu blij dat Nederland de laagste groei heeft van de hele Eurozone? Groei is slecht voor het milieu hebben we toch geleerd in dit item?
10 feb 2021:
VNO-NCW-voorzitter Ingrid Thijssen: ‘Bedrijven moeten sneller verduurzamen’ Bron: NRC 10 feb 2021
"Werknemers moeten meer profiteren van bedrijfswinsten, Nederland moet in 'hoog tempo' duurzamer worden en zelfs een hoger minimumloon is bespreekbaar."
Hogere lonen betekent meer groei, betekent meer consumptie, betekent een grotere ecologische voetafdruk (zie het 'Eco Manifest')
01 jan 2021:
'We behandelen de toekomst als een stortplaats van ecologische schade en technologische risico's' Bron: Interview van Laura de Jong met Roman Krznaric in De Volkskrant van 01 jan 2020
"De Industriële Revolutie en de obsessie met voortdurende economische groei hebben ons over de ecologische grenzen geduwd. We zitten vast in economische systemen die verslaafd zijn aan groei. En je ziet in de natuur: niets groeit voor altijd. Wat is het voor een arrogantie te denken dat onze economie voor altijd kan blijven groeien, groeien en groeien?"
22 feb 2020:
'Om, die economie! Piketty heeft gelijk, maar hij gaat nog niet ver genoeg' Bron: econoom Hans Stegeman in Trouw 22 feb 2020
"Mijn kritiek is dat Piketty niet ver genoeg gaat. Want bezit is niet alleen een oorzaak van ongelijkheid. Het is ook een van de grootste obstakels voor het creëren van een ecologisch duurzame economie."
18 sep 2019:
'Wat willen we eigenlijk?' Bron: Naomi Klein over de Green New Deal op 18 sep 2019 in De Groene Amsterdammer
"Links heeft zich echter altijd vooral bekommerd om de eerlijke verdeling van de rijkdom, maar hield er geen rekening mee dat de aarde grenzen stelt aan de consumptie."
11 jul 2017:
'Groene groei bestaat niet' Bron: Hans Stegeman van de Triodos Bank op RTL Nieuws 11 jul 2017
"Het is duidelijk dat meer economische activiteit niet kan samengaan met het minder belasten van onze natuurlijke omgeving. Laten we daarom een andere discussie beginnen. Het ontgroeien van het streven naar meer groei. Hoe kunnen we onze samenleving op een duurzame manier inrichten, zowel ecologisch, sociaal als economisch, zonder dat we afhankelijk zijn van die groeimachine?"
03 jul 2017:
'The Paris climate deal won’t save us – our future depends on de-growth' Bron: The Guardian 03 jul 2017
"De-growth might sound scary, but it’s really not. All it means is easing the intensity of our economy, cutting the excesses of the very richest, sharing what we have instead of plundering the Earth for more, and liberating ourselves from the frenetic consumerism that we all know does nothing to improve our wellbeing or happiness."
08 feb 2017:
'De betekenis van het leven' Bron: De evolutie volgens Yuval Noah Harari in De Groene Amsterdammer van 08 feb 2017
"Zo noemt hij de mens een ‘ecologische seriemoordenaar’ en vindt hij de moderne bio-industrie ‘misschien wel de grootste misdaad uit de geschiedenis’.
2015:
'De zelfvernietigende logica van het kapitalisme' Bron: Econoom-filosoof Antoon Vandevelde over Piketty's 'Le Capital au XXIe siècle' op Filosofie WP nr.2/2015
"Het hedendaagse kapitalisme bergt volgens Piketty een zelfvernietigende logica."
21 sep 2014:
'Sapiens: A Brief History of Humankind review – thrilling story, dark message' Bron: The Guardian 21 sep 2014
Yuval Noah Harari legt in anderhalve bladzijde, pagina 330 en 331, kort en bondig 'het kapitalistische credo' uit.
"Klinkt als een gigantisch piramidespel, nietwaar?" "Banken - onze hele economie - kunnen overleven en winst maken dankzij ons vertrouwen in de toekomst. Dat vertrouwen is de enige dekking die het meeste geld ter wereld heeft"
Tot die conclusie was ik overigens zelf ook gekomen in 'Kapitalisme in een Notendop' en in 'Natuurlijk!'.
Zo en dan tenslotte nog even voor de Ecodummies, die denken dat ze er toch verstand van hebben, van de 'echte' Economie, hoor ik niet bij, een paar linkjes naar de werking van onder meer de ECB, de Europese Centrale Bank. Daarbij zullen ze overigens vergeefs zoeken naar woorden als welzijn, natuur, biodiversiteit en duurzaamheid. Het gaat hierbij immers over Economie en niet over Economie voor Ecodummies:
'Europese Centrale Bank' Bron: Wikipedia
De 'Economie Academy' over de ECB:
'Les over monetair beleid van de Europese Centrale Bank (ECB)' Bron: Economie Academy op 04 okt 2017 op YouTube
Conclusie van het doel van de ECB: het streven naar de hoogst mogelijke Productie, Disributie en Consumptie, kortom het maximaliseren van de Economie.
Woorden als welzijn en ecologie komen hierin dus niet voor.
'Een nieuwe recessie, en toch is er overal optimisme' Bron: Analyse De Volkskrant 18 mei 2021
"Waar het CBS terugblikkend donkere wolken ziet, is het uitzicht door de voorruit stukken mooier. Veel zonneschijn, met in de verte zelfs nieuwe pieken. 'Het lijkt er op dat de herstelfase van de Nederlandse economie aanbreekt', aldus CBS-econoom Van Mulligen."
Waarschijnlijk heeft het CBS de letters van een VoorRuit verward met die van de VR. Zo redeneren Ecodummies dus: Parijs 2050 staat te wachten, maar dat vergezicht stoppen ze niet in de sofware van de VR-bril.
'Banken lenen zich rijk bij de ECB' Bron: Follow The Money FTM 28 aug 2020
"Ook verleende de overheid grootschalig krediet aan het bedrijfsleven via de belastingdienst: tussen 1 april en 12 juni kregen 128.000 bedrijven voor in totaal 10 miljard euro uitstel van betaling van belastingen. Dit stevige overheidsingrijpen zal leiden tot begrotingstekorten van recordhoogtes. In Nederland wordt dit jaar een tekort verwacht van 68 miljard euro, zo’n 9 procent van het bbp"
"‘Banken zijn nu deel van de oplossing en niet het probleem’, zei ABN Amro-topman Kees van Dijkhuizen in maart. ‘We zijn zwaar gekapitaliseerd en kunnen dit met gemak aan.’ Ook Rabobank-ceo Wiebe Draijer verkondigde die boodschap: ‘We slepen onze klanten door deze moeilijke periode’, zei hij bij de presentatie van de halfjaarcijfers op 12 augustus."
'Zo werkt het ECB-steunprogramma van 750 miljard euro' Bron: RTL 14 mei 2020
"De Europese Centrale Bank (ECB) komt onverwacht met een enorm financieel hulpprogramma van 750 miljard euro, het Pandemic Emergency Purchase Programme (PEPP) genaamd. Wat houdt dat precies in? We beantwoorden de acht belangrijkste vragen."
'Zo werkt het aanzetten van de geldpers door de ECB… en dit merken we ervan' Bron: Business Insider 22 jan 2015
"In de moderne wereld is geld een schuldbewijs dat centrale banken uitgeven. Het is echter schuld waarvoor geen aflossingsplicht geldt en de centrale bank hoeft er ook geen rente over te betalen. Centrale banken kunnen in principe onbeperkt dergelijke schuld uitgeven en daarmee de geldhoeveelheid vergroten."
'Waar komen die ECB-miljarden vandaan?' Bron: De Volkskrant van 14 aug 2007
"Centrale banken kunnen in principe onbeperkt geld maken. Dat kost niets. Ze doen dat bijvoorbeeld door leningen te verstrekken aan commerciële banken. ‘De ECB kan geld creëren zolang mensen euro's blijven accepteren’, zegt Wim Boonstra."
'Waar haalt de ECB het geld?' Bron: De Standaard 14 aug 2007
"Het geld zelf haalt de ECB vooral uit de 2procent reserveverplichtingen van de banken, maar daarnaast beschikt ze ook over eigen reserves - of beter: de reserves van de nationale centrale banken van de eurolanden die deels bij de ECB zijn ondergebracht. In theorie kan de bank ook gewoon biljetten bijdrukken, maar dat zal ze nooit doen omdat ze zo de inflatie aanwakkert."
Bijsluiter:
Met een * aangeduide citaten behoren tot de grotere groep der Parodialen. Ze worden vooral veel gebruikt in de vierdelijns zorg. Parodialen worden specifiek ingezet bij klachten van verhoogd ego. De werkzame stof bestaat meestal uit Parodie of Satire, maar soms bevat het medicijn ook Ironie, Spot, Humor of aanverwante stoffen. Bijwerkingen zijn niet bekend. Het middel moet wel met terughoudendheid worden toegepast bij mensen met een chronisch tekort aan 'Selfspot'. Humor kan bij deze groep patiënten soms dodelijk zijn. In mildere vorm zijn effecten waargenomen van allergie en irritatie. Deze verschijnselen verdwijnen meestal binnen een paar minuten. Wanneer de reactie heftiger is en langer aanhoudt is het raadzaam contact op te nemen met de huisarts. Neem altijd de betreffende Parodial mee, zodat uw arts weet welke stof van toepassing is.
: zoiets als 'Geprüfte Sicherheit', voor de persvrijheid? Zie ook Sheila Sitalsing op 30 aug 2017