Fototoek

Let op: anticiperend op de 'EU vs Disinformation campaign' van de 'European External Action Service East Stratcom Task Force' en vanwege invoering van onder meer de Duitse 'Netzwerkdurchsetzungsgesetz' heeft de redactie van deze website besloten per 1 februari 2018 op alle politiek gevoelige items preventief 'SelfCensuur'* toe te passen.


Amnesty International over 'Vrijheid van Meningsuiting':
"Het recht op vrijheid van meningsuiting wordt in het VN-verdrag (BuPo) beschreven als de vrijheid om inlichtingen en denkbeelden van welke aard ook te vergaren, te ontvangen en door te geven, ongeacht grenzen en ongeacht de vorm."

'Het Muntje Valt' ('Het Corona Manifest') 30 mrt 2020 (laatst bijgewerkt op 24 mrt 2023)

Wat een Coronacrisis in onze samenleving zoal aan inzichten oplevert
Zie ook: 'Natuurlijk!', 'Eco Manifest', 'Energietransitie', 'Politiek', of de 'Rutte Doctrine'.

Een beetje 'social distancing' verleidde me om nog eens wat in de bronnen te duiken van de economie, de politiek, het milieu en hun onderlinge relatie.

In een studie Geschiedenis aan de RUG kwam uiteraard het vak economie voorbij. Weliswaar als bijvak, maar toch. Om eerlijk te zijn snapte ik het niet echt goed. Pim Kooij legde ons ooit uit dat de slavernij in Amerika was afgeschaft omdat slaven niet meer rendabel waren. Het klonk in mijn oren onthutsend en harteloos, maar als de deskundige het zegt, dan zal het wel zo zijn.
Als linkse rakker was me wel duidelijk geworden dat ik weinig sympathie voelde voor het kapitalistische systeem, zonder overigens direct een groot aanhanger te worden van de CCCP of types als Mao in China. Mijn sympathie ging een beetje richting PSP, maar echt heel politiek geëngageerd was het allemaal niet.

In 1989 viel de Berlijnse Muur en de westerse wereld vierde feest. Het communisme was verslagen (Zie: 'De invloed van het Communistisch Manifest' in Historiek) en daarmee kwam alles wat maar een beetje links, groen en progressief was in een ander daglicht te staan. Wie geen aanhanger meer was van de overwinnaar, het kapitalisme, politiek vertaald in het neoliberalisme, werd geframed als aanhanger van Stalin, voorstander van de dictatuur, Stasi, noem maar op. Het leek ook wel alsof het klopte: The Sky Is The Limit.

In 2008 kregen we de bankencrisis, ook wel de kredietcrisis genoemd. Velen dachten helaas "het zal wel", zo gauw mogelijk maar weer 'business as usual'. Er werden extra kredieten gegeven, er kwam virtueel geld op tafel en reëel geld werd 'zomaar' bijgedrukt. Wie snapte nu eigenlijk nog hoe dat zat? Wij waren opgevoed met zaken als de Gouden Standaard, geloofden dat tegenover elke gulden een staafje goud ergens in de USA in een kluis lag, met allemaal bewakers eromheen. Een beetje naïef, maar wel de realiteit.

Nog voor de Coronacrisis deden geruchten de ronde, niet alleen geruchten trouwens maar ook vele experts uitten zich in die richting, dat we aan de vooravond stonden van een nieuwe economische crisis. "Zal wel", leken velen opnieuw te denken, maar de groeiende aanhang van het rechtse Populisme in de Westerse wereld bevestigde eigenlijk al het vermoeden dat veel mensen zich toch zorgen maakten over hun positie en hun toekomst.

Groei, krediet en vertrouwen is waar het in het kapitalisme vooral om draait. Het gaat om een religie, waarbij het vertrouwen in een oneindige groei de basis vormt. Die kan plaats vinden als we maar genoeg krediet hebben. En krediet kun je jezelf verstrekken, dus wat staat ons in de weg? Zolang we dat verhaal geloven kan het systeem voortbestaan. Tenzij? Tenzij we ontdekken dat de 'taart' niet oneindig kan groeien, omdat de bronnen op aarde eindig zijn en niet oneindig. Wil je een grotere 'taart' dan heb je meer graan nodig en waar je extra graan verbouwt heb je geen natuur meer. Bij het item 'Energietransitie' kwam dit al aan de orde. Johan Cruijff wist het ook al: "Elk nadeel heb zijn voordeel". Dat klopt, maar het houdt ook het omgekeerde in: "Niets voor niets".

Onze aarde is niet onuitputtelijk. De biodiversiteit kan niet oneindig aangetast worden en toch blijven bestaan. Oneindige groei, de basis gedachte van het kapitalistische geloof, is dus een misvatting. Op sommige vlakken kun je groeien, bijvoorbeeld bij het maken van schulden, maar tegenover die (schijn)groei staat dus krimp op andere gebieden, zoals de biodiversiteit. Daar kun je wel tegenover stellen dat op allerlei gebieden technologische foefjes te verzinnen zijn die voor oplossingen zorgen en dat de mens dat altijd al gedaan heeft, maar dat verhaal klopt niet. Waarom staan wij nu anders met de rug tegen de muur? Waarom dreigt er een klimaatcatastrofe? Als wij de laatste tweehonderd jaar met onze 'Verlichtingsmoraal' het allemaal zo goed wisten, hoe kan de huidige situatie dan het resultaat zijn? De conclusie kan slechts luiden, dat elke vooruitgang intrinsiek een achteruitgang met zich heeft mee gebracht.

Het lijkt er sterk op, het wordt ook aangetoond door wetenschappers, dat het Coronavirus gelinkt kan worden aan de bio-industrie. Onze boeren rammen zichzelf op de borst waar het gaat om de export van varkens naar China. Onze regering en onze economen kunnen ons voorrekenen wat voor geweldige winsten er worden geboekt. Klopt allemaal, maar het is zoals gewoonlijk het halve verhaal. China zit te springen om varkens, omdat ze die willen eten, en omdat bij hun de Varkenspest heerst. Onze prachtige economische groeicijfers gaan dus ten koste van dierenwelzijn en volksgezondheid, zowel hier als daar. In de monoculturen van de westerse vleesindustrie is de paniek al zo groot, dat een nieuw 'IJzeren Gordijn' wordt geplaats in Oost-Europa om de Varkenspest, die onder wilde zwijnen heerst, de baas te kunnen blijven. Omdat onze bio-dieren vrijwel allemaal nagenoeg klonen van elkaar zijn, kan deze industrie alleen overleven dankzij antibiotica en vernietiging van in het wild levende dieren. Zo kwetsbaar is ons bestaan geworden. De Coronacrisis lijkt ook in dit beeld te passen. Hoogstwaarschijnlijk is deze een direct gevolg van ons economisch handelen en onze misvattingen omtrent het begrip groei.
'Het is niet de schuld van de vleermuis', zo lezen we in De Groene Amsterdammer van 08 apr 2020
"Virussen als Ebola en Corona zijn waarschuwingssignalen van de natuur. Want de mens zet de balans tussen (wilde) dieren en hun omgeving op z’n kop. De consensus onder wetenschappers is dat we daarom steeds meer epidemieën moeten verwachten."
"Terwijl we onze omgeving verwoesten, vernietigen we overal dieren, schimmels, bomen en planten. Al die organismen dragen unieke virussen met zich mee en door ze te vernietigen stellen we hen in staat om zichzelf te 'redden' door verder te evolueren en menselijke virussen te worden."

Nog even een praktisch voorbeeldje, nu dicht bij huis, niet direct gelinkt aan Corona, maar wel aan onze omgang met de natuur. Een Gemeente kapt een boom en herplant op dezelfde plek of elders een 'nieuwe' boom van een kwekerij. Economisch gezien levert dat flink wat op. Ambtenaren aan het werk, kappen door hoveniers, biobrandstof voor de centrale, transporteurs aan het werk, kwekerij weer aan de slag en ga zo maar door. Maar ecologisch gezien ga je van twee bomen terug naar een. Dat levert dus een groot verlies op qua natuurwaarde.
Een ander voorbeeld in onze directe leefomgeving. Om ons huis af te koelen kunnen we een of meerdere bomen planten voor de deur of in de tuin. We kunnen ook een airco installeren. Het boompje kan als klein stekje gratis de grond in en levert economisch dus niks op, maar verrijkt wel de natuur. De airco levert economisch tal van voordelen op. Maar wat kost een airco aan energie, grondstoffen en aan milieu? Wat als mensen er ook nog eens groen voor gaan kappen, net als bij het plaatsen van zonnepanelen op het dak, waarbij je regelmatig ziet dat bomen uit de tuin er voor opgeofferd worden?

Wat zeker zo belangrijk lijkt te zijn als die bomenkap op zich is dat door het kappen van bomen, het doodspuiten van akkers, het uitroeien van dieren (Vossen, Steenmarters, Wilde Zwijnen) en insecten (Eikenprocessierupsen, Wespen, Muggen, Vliegen), de virussen (Corona) en bacteriën juist op zoek (moeten) gaan naar nieuwe plekken om te overleven. We creëren zo dus juist problemen in plaats van ze op te lossen. Als we de Vleermuis uitroeien zullen de op hen levende parasieten op zoek (moeten) gaan naar nieuwe 'gastheren', zoals daar is de mens.

In het kapitalisme blijkt alles wat geen economisch rendement, lees vergroting van het krediet of schuld, oplevert niet interessant te zijn. Vandaar de desinteresse voor de zwakkeren (in onze natuur en in onze samenleving) en de participatiegedachte (red jezelf maar). Vandaar ook de verwaarlozing van de biodiversiteit. Vandaar ook de reden dat een Coronavirus zo ongenadig kan toeslaan. Want in het kapitalisme is het bijvoorbeeld erg dom om te investeren (is lenen) in het ontwikkelen van een vaccin als de kans op ziekte klein is. Korte termijn investeringen met vertrouwen op winst en kans op (economische) groei, daar gaat het om in dat systeem. Dat verklaart voor een fors deel waarom wij niet waren voorbereid op een Coronacrisis en is er mogelijk zelfs de oorzaak van. De kennis was er wel, maar de wil om er iets maatschappelijk nuttigs mee te doen ontbrak. Omdat de economie op de eerste plaats kwam.

Sommigen onder ons voeren aan dat als puntje bij paaltje komt de meeste mensen wel deugen, dat mensen niet met voorbedachte rade slecht zijn en het meestal 'wel goed bedoelen'. Daarover kun je twisten, maar laten we er maar eens optimistisch vanuit gaan dat het echt wel zo is dat de meeste mensen 'deugen'(1). Dan blijven er toch twee cruciale vragen over. Wat hebben we aan die kennis, want de keten is zo sterk als de zwakste schakel. Het touwtje uit de deur laten hangen, omdat de meeste mensen deugen, is toch niet zo'n goed idee als er een dief door je buurt struint?
Maar zelfs als je dat vertrouwen wel kunt hebben in jezelf en de medemens, dat we het 'goed bedoelen', komt toch de volgende vraag: wat is dat 'goed bedoelen' dan?
(1) RTV Noord 09 jul 2020: "De meeste mensen deugen (niet)" (82,3/82,7%)

Diverse deskundigen  stellen dat onze identiteit voor een groot deel wordt bepaald door de normen en waarden (goed en kwaad) waarmee we worden grootgebracht. Een adoptiekindje uit Azië zou in Nederland dezelfde identiteit ontwikkelen als de meeste Nederlanders, even afgezien van dat het te maken zou kunnen krijgen met discriminatie op grond van uiterlijk of paspoort.
Wat is de Nederlandse identiteit anno 2020? Onze maatschappij lijkt tot in de haarvaten doordrenkt met het neoliberale geloof, inhoudende dat het individu op de eerste plaats staat, het ikke, ikke. Groei en succes zijn de belangrijkste waarden waar we mee worden opgevoed. Kijk maar naar de kleine kindertjes die op de Vrijmarkt op Koningsdag al ingepompt krijgen dat ze als ondernemertjes alles moeten doen om met de vetste winst thuis te komen. Oh wee als er niks verkocht is.
En nu, tijdens deze Coronacrisis zitten we gedwongen op de bank eventjes met de confronterende vraag: waartoe dient groei eigenlijk? Waarom hebben we altijd haast? We worden geconfronteerd met de vraag of groei een doel is of een middel? Velen zijn zich gaan  afvragen: wat is de fundamentele zin van ons leven?

De meeste Nederlanders zitten met het 'probleem', dat ze zelf nauwelijks meer weten waar hun gedachten over 'goed en kwaad' vandaan komen. Wat de meeste burgers om hen heen doen zal dan wel 'goed' zijn veronderstellen ze waarschijnlijk. Als onze overheid dan vanaf de val van De Muur in 1989 op het neoliberalisme heeft ingezet, inclusief de PvdA, dan kunnen we vaststellen dat onze bevolking vrijwel volledig besmet is met het neoliberale virus en er maar weinigen in staat zullen zijn zich daar nog van te bevrijden. We bedoelen het dan misschien wel 'goed', maar zijn we nog wel in staat om echt kritisch over onze normen en waarden na te denken?

Je kunt je dan ook eens afvragen of er feitelijk wel zo'n groot verschil is tussen de aanpak van de Coronacrisis in het 'dictatoriale' China en het 'liberale' Nederland. Beiden landen gingen uiteindelijk over tot een Lockdown, in China door de staat opgelegd, in Nederland door kabinet Rutte 'intelligent' geïmplementeerd. In China wordt het direct duidelijk dat de overheid beslist over de burger. Mark Rutte durft dat niet, zijn tactiek is altijd geweest om anderen de verantwoordelijkheid op te dragen, zodat wanneer het fout gaat hij zich daarachter kan verschuilen. Zijn spindoctor, gedragspsychologen, Willem-Alexander, Máxima, het RIVM en de media carrousel staan hem hierin bij en draven voor hem op. In de Coronacrisis leunt Rutte op twee pijlers. De eerste is die van het neoliberalisme, die van de vrijheid van het individu, die van de Koopman: "In dit land mag iedereen zelf bepalen wat hij wil doen" (Mark Rutte op 06 mrt 2020). De tweede is die van de 'deugd', een pijler uit het 'christelijk denken': "Niet ik, ik, ik, maar samen" (Mark Rutte op 01 nov 2020).
Hoe die twee met elkaar vallen te rijmen weet alleen onze MP Mark Rutte, de Harry Houdini van de Nederlandse politiek.
Door grote groepen van de bevolking te framen als 'goed volk', wordt de rest tot 'kwaad volk' gedegradeerd. Appelleer je nu handig aan de ene groep dan zet je de hele bevolking onder grote mentale druk. Want wie wil er nu 'slecht' genoemd worden? En wanneer je die grootste groep 'deugers' nu doordrenkt met het neoliberale gedachtegoed, dan kun je de bal het werk laten doen. Als het fout gaat weet je van niks.

Als we dan toch vergelijkingen maken met de voormalige DDR en onze huidige maatschappij dan is het aanzetten van de burger tot het in het gareel houden van de buurman toch wezenlijk niet heel veel anders dan wat de Stasi (lees Arnon Grunberg) in de DDR propageerde? Hier doen we het alleen wat subtieler, begeleid door wat balkonzang. "Maar een bon stopt het virus niet", zegt wijkagent Heidanus uit Groningen, die dus de opdracht heeft gekregen om niet te handhaven en zo de mensen te verdelen tussen 'goeden' en 'slechten'. Het gevolg van deze strategie is dat je chaos creëert, volgens de 'Wet van de Jungle'. Je zou het ook 'Gaslighting' kunnen noemen: verwarring zaaien en je vervolgens opwerpen als 'De Grote Leider', bij ons 'De Staatsman' ("Straks kan hij zich niet meer verschuilen achter deskundigen. Dan kan de crisis als een boemerang terugslaan").

Bedrijf je zo politiek dan is het eigenlijk gewoon een laffe en 'beschaafde' vorm van dictatuur, die de meeste mensen niet eens door zullen hebben. Je zet de ene burger op tegen de andere, onder het motto van solidariteit en kijkt zelf de andere kant uit. "De campings blijven open, maar het sanitair moet dicht". Zo polder je je verantwoordelijkheid door naar de burger.

Met betrekking tot het begrip solidariteit kun je je dus ook de vraag stellen: met wie zijn wij eigenlijk solidair? Met de kwetsbaren, met de zwakkeren, of komen we niet verder dan solidariteit met onszelf en de eigen groep, de mensen die in onze ogen 'deugen'? En waarom zijn we in deze crisis dan wel solidair en was solidariteit in de ogen van de neoliberalen sinds 1989 vooral een scheldwoord? Is het niet vooral uit angst voor het eigen hachie? Hoe solidair was Mark Rutte tot nog toe met de zwakkeren en de kwetsbaren? Hoe solidair waren wij, de 'goeden', tot voor kort met hen? En hoe solidair zouden wij zijn als we wisten dat we zelf immuun waren, maar mogelijk wel besmettelijk zouden kunnen zijn voor anderen?

Mochten wij uit 'solidariteit' met kwetsbaren in onze maatschappij 'vrijwillig' de Lockdown maatregelen geaccepteerd hebben, dan wordt de grote vraag straks: zijn wij daartoe ook bereid na de Coronacrisis? Ter bescherming van de natuur en de kwetsbaren? Zijn we dan ook bereid duurzamer te leven? Of wordt het 'business as usual' als we zelf geen direct risico meer lopen?

De Coronacrisis en de Lockdown kunnen we ook zien als de ultieme lakmoesproef van het neoliberalisme.
Velen zitten thuis wat op de bank te filosoferen over de zin van het bestaan. Een economische crisis staat voor de deur. In Den Haag moet gekozen worden wie daarbij steun verdient. Van ons wordt solidariteit verwacht met slachtoffers van deze crisis. Maar we zijn niet solidair met al die 'slachtoffers' en zelfs in Den Haag zijn ze het (eventjes) niet. Waarom niet? Omdat we instinctief aanvoelen dat velen zich onterecht verrijkt hebben aan ons, aan onze wereld en aan onze natuur bijvoorbeeld.
Dat besef dringt bij velen door en dat lijkt ook niet meer dan logisch. Waarom zou jij moeten inleveren om een 'graaier' of iemand met een 'bullshitbaan' te compenseren?
Daarover denken we nu na op het balkon, maar velen zullen zich straks wellicht blijvend afvragen: waarom 'privatizing the gains, socializing the losses', ofwel waarom 'zij de lusten en wij de lasten'?
En velen zullen zichzelf de vraag stellen: wat zijn die lusten mij werkelijk waard?

Bij velen, met name Millennials, blijkt dat neoliberale denken tijdens deze coronacrisis te leiden tot meer depressies en burn-outs, waarbij de onterechte gedachte vaak is dat we de oorzaak daarvan bij ons zelf zouden moeten zoeken. En juist die gedachte lijkt oplossingen in de weg te staan. "Als je niet slaagt, heb je dat aan jezelf te danken. De claim op succes is groot: er leuk uitzien, een leuke baan, schattige kinderen. Er wordt veel van ze verwacht, zo voelt het voor hen", stelt Cecile Collaris, coach en voorzitter van Burnout Preventie Brabant.
En wat en waar is een echte vriend in een wereld waar het draait om rendement? "Een écht goede vriend heeft alleen jouw welzijn voor ogen. Vrienden willen het beste voor je, zonder dat ze daar zelf per se gebaat bij zijn. Simpel gezegd accepteren ze je zoals je bent. Het rendementsdenken dat de rest van de maatschappij typeert - ik investeer in iets en wil zo snel mogelijk resultaat zien - maakt plaats voor een empathische vorm van wederkerigheid" zegt hoogleraar sociologie Beate Volker.
Als presteren en rendement op plaats een staan en je dient jezelf daar voor honderd procent voor verantwoordelijk te voelen, dan wordt het dus moeilijk om erachter te komen wie je kunt vertrouwen, wie je vrienden zijn. Op wie kun je dan rekenen als het tegen zit en wie op jou? Dan is het logisch dat veel mensen in die ik-maatschappij, ondanks de nodige welvaart, zich toch ongelukkig en eenzaam kunnen gaan voelen. Een coronacrisis zal dat gevoel bij velen versterkt hebben.

De vernietiging van het milieu, de desastreuze bio-industrie, het uitkleden van de zorg en het misbruiken van het begrip solidariteit; ze zijn allemaal het resultaat van de keuzes die onze neoliberale overheid (vier kabinetten Balkenende en drie keer Rutte) jarenlang heeft gemaakt en waarvoor wij als burger nu de rekening gepresenteerd krijgen. Een burger die het vast goed bedoelt maar die gedeeltelijk zodanig gebrainwasht is door het neoliberalisme, dat die burger nauwelijks nog bij machte lijkt om zelfstandig kritisch na te kunnen denken om zo een stevig gefundeerde eigen mening te kunnen vormen.

Een 'intelligente' 'dictatuur met zachte hand' of een 'dictatuur van de verleiding' zou je de huidige situatie kunnen noemen waarin wij hier leven.
En of het nu om de dictatuur van de Staat gaat (China en meer en meer ook de EU en de USA) of die van de Multinationals (EU en USA en meer en meer China) lijkt evenmin veel uit te maken. De economie als leidraad in ons leven blijkt in beide systemen even desastreus voor het leven op onze planeet.
Dat is eerder een constatering dan een politieke stellingname.

Nog even terug naar de tegenstelling tussen de beide politieke systemen en de link met COVID-19. Wij in de kapitalistische wereld kopen en dragen een mondkapje het liefst alleen om onszelf te beschermen. In die andere wereld doe je dat om je medemens te beschermen. Het is eigenlijk het cruciale verschil tussen wij en zij, tussen ik en jij.
Recentelijk, op 31 jul 2020, was ik nog even op bezoek bij de 'Nachbarn', net over de grens. In alle winkels draagt iedereen daar een mondkapje. Toch gaf het een goed gevoel toen ik er zelf een voor deed.
Waarom kwam ik tot die positieve ervaring? Ervan uitgaand dat de informatie van het Duitse Robert Koch Institut (RKI) klopt, zorgt een niet-medisch mondkapje ervoor dat je een ander niet kunt besmetten via de grote druppels die in het kapje blijven hangen. Voor jezelf levert het maar een beperkte bescherming op (RKI FAQ 15 jul 2020). Een 'superspreader' die zonder kapje je in het gezicht briest kan je nog altijd besmetten via bijvoorbeeld je ogen. Aan de mensen rondom je heen biedt jij met je kapje daarentegen wel de nodige bescherming. Jouw druppels bereiken hen immers niet, of nauwelijks en slechts in een lage dosis.
De 'Hollandse' redenering is dan klaarblijkelijk: als ik er zelf niet in de eerste plaats mee ben geholpen dan ben ik Gekke Henkie niet en doe dat ding mooi niet om. Die redenering klopt als je uitgaat van het egoïstische neoliberale denken. Het helpt mij niet, dus f*ck de rest.
De 'andere' redenering, ondersteund door gezondheidseconoom Jochen Mierau van de Rijksuniversiteit Groningen en de Aletta Jacobs School of Public Health, is dat als iedereen wel een kapje voordoet, dat we dan met zijn allen eigenlijk niemand kunnen besmetten. Daarmee doen we iets goeds voor de groep en het is ook nog eens goed voor onszelf, zijnde onderdeel van die groep. Doe je dan niet mee, dan beschermt iedereen jou, terwijl jij voor de hele groep een gevaar bent. Dat voelt aardig asociaal en ondankbaar. Handige Harrie uit Nederland zal wellicht denken: dat scheelt mij een mondkapje en ik ben toch veilig dankzij alle anderen, die ze wel droegen. Maar als er een enkele besmette Nederlandse Dikke Ikke de winkel inloopt zonder kapje, lopen de anderen het risico voor niets hun best te hebben gedaan en wel besmet te worden.
Hierbij draait het om het begrip Solidariteit, in dit geval toegespitst op de Zorg. Op Historiek vinden we meer hierover in het item over de betekenis van de Verzorgingsstaat. Deze twee begrippen vinden we in de huidige neoliberale samenleving helaas niet meer terug, met alle gevolgen vandien.
Wie zijn daar verantwoordelijk voor? CDA en VVD als hoofdrolspelers vanaf 2002: kabinetten Jan Peter Balkenende I, II, III en IV en vanaf 2010 kabinetten Mark Rutte I, II en III.
Je hoeft dus niet naar een communistische dictatuur om het verschil in mentaliteit te ervaren; het verschil in denken over 'ik' en 'wij'. Een bezoekje als 'Kwalitatieve Observatie Onderzoeker' aan de 'Nachbarn' was genoeg om tot dit inzicht te komen. 
Ondanks het verplichte kapje voelde het nu als een verademing om een paar winkels met elkaar te kunnen bezoeken en iedereen, zonder een uitzondering, zich aan de afspraak te zien houden. Het voelde zelfs een beetje 'Anarchistisch'.
Het eigenbelang werd nu feitelijk ook nog bediend door het groepsbelang voorop te stellen: in Nederland zou ik dezelfde winkels liever niet zijn ingegaan.
'Er heerst hier prachtige discipline' lazen we bij de NOS. Een (zelf)discipline op vrijwillige basis zou je dat kunnen noemen, gebaseerd op het begrip solidariteit, maar dan niet op die van de huidige versie zoals die in het Nederland van vandaag wordt aangehangen: solidariteit op basis van de eigen identiteit. 'Gevaren van solidariteit' worden ook beschreven op Kennislink. Dat soort solidariteit heeft enge kantjes waar we in het verleden maar al te erg mee geconfronteerd zijn, die van het 'Etnocentrisme', het 'Eigen volk eerst' denken.
Waar komt dat verschil in ervaring met Nederland dan vandaan hoor ik u denken?
De verklaring is eigenlijk simpel. In Duitsland leeft het begrip solidariteit binnen het CDU van Angela Merkel nog wel enigszins. Solidariteit met ouderen, zieken, vluchtelingen, met zwakkeren, met de kansarmen. Wij in Nederland hebben het neoliberale kabinet Rutte III, het RIVM met Jaap van Dissel en het OMT. En in plaats van vertrouwen uit te stralen en die gevraagde solidariteit uit te dragen, zaaien onze leiders wantrouwen, verspreiden het ikke-eerst-denken en creëren chaos.
Mondkapjes helpen volgens hen niet tegen verspreiding van het coronavirus, 1,5 meter afstand houden zou dat wel doen. In een vliegtuig, bus of trein houdt je die afstand niet, maar de suggestie wordt gewekt dat die kapjes daar dan weer wel werken. Mondkapjes helpen niet, maar burgemeesters mogen ze verplichten te dragen teneinde 'gedragsverandering af te dwingen'. Zo zou je de mensen ook kunnen verplichten een sticker op hun voorhoofd te plakken met de tekst '< 1,5 meter >', of, als het nog meer moet afschrikken, een capuchon verplichten of een outfit van een strijder van het FDF, een (nep)hooligan-outfit, of wat voor kledingvoorschrift dan ook maar.
Die burgemeesters voeren in wezen met instemming van kabinet Mark Rutte III de dictatuur in en hoe dat in zijn werk is gegaan kunnen we in De Volkskrant van 31 jul 2020 lezen: 'Hoe het kabinet boog voor de burgemeesters: mondkapjesplicht mag ook in rest van het land'. "Ze dienen alleen om gedrag te beïnvloeden, niet om virusdeeltjes tegen te houden."
Is het raar dat veel mensen in Nederland zijn gaan denken: "Waar is onze overheid eigenlijk mee bezig?"
Update 29 sep 2020: 'Brancheclub: maak mondkapjes verplicht in winkels' Bron AD 29 sep 2020
"Door het advies van het kabinet om in winkels in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag mondkapjes te dragen, ontstaat willekeur. De ene winkelier zal er streng op handhaven, de ander juist weer niet. Klanten snappen er vervolgens niets meer van. Je krijgt zo ook discussies, of erger, in je zaak. Dat wil je niet hebben."
Maar dat krijgt ge zo wel hè?! Mark Rutte's Nederland Covidland 2020 Alaaf!

Tenslotte nog even terug naar die geschiedenislessen. Lang geleden in 1789 vond de Franse Revolutie plaats.
"De oude ideeën van absolutisme, aristocratie en de macht van de Kerk werden vervangen door de principes van Liberté, Egalité, Fraternité, oftewel Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap." bron: Wikipedia
"De betekenis van deze omwenteling in Frankrijk kan nauwelijks overschat worden. Niet alleen leidde de Franse Revolutie tot een breuk met autocratische regimes en – in veel landen – de standensamenleving, ook allerlei negentiende-eeuwse emancipatiebewegingen (zoals het socialisme en feminisme) vonden inspiratie in het 'Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap'-gedachtegoed van 1789." Bron: Historiek 01 dec 2019
Kijken we nu naar het Nederland van 2020, dan rijst toch wel de vraag wat er van dat gedachtegoed in het huidige neoliberalisme van Mark Rutte & Co nog over is gebleven?

Je gaat dan toch denken aan een tekst als deze:
"Wij staan tesaam voor het gericht
voor goed of kwaad te kiezen,
een volk dat voor tirannen zwicht,
zal meer dan lijf en goed verliezen,
dan dooft het licht." 
Bron: Hendrik Mattheüs van Randwijk

De hamvraag is daarom misschien wel: Valt het Muntje of Valt het Muntje om?

Uit de media:

23 mrt 2023:
'Hoe de roofbouw op Moeder Natuur escaleerde: zelfs aan wolken willen we verdienen' Bron: de Duitse historicus en filosoof Philipp Blom in het AD 23 mrt 2023
"De schrijver van het bijbelboek Genesis liet zich er kennelijk door inspireren en is nog explicieter als het aankomt op het exploiteren van de natuur. Daar staat letterlijk: ‘Wees vruchtbaar en word talrijk; bevolk de aarde en onderwerp haar; heers over de vissen van de zee, over de vogels van de lucht, en over al het gedierte dat over de grond kruipt."

01 sep 2022:
'Voorbij de Groei Het leven na het kapitalisme' Bron: Recensie Humanistisch Verbond van het boek 'Voorbij de Groei' van Tim Jackson 01 sep 2022
"Onze seculiere structuren worden gedomineerd door kortetermijndenken en we zitten gevangen in een 'ijzeren kooi van consumentisme', zoals Jackson het noemt, die ons gefocust houdt op de veronderstelde deugd van het bbp en constante economische groei."

23 mei 2022:
'Allerrijksten nog rijker dankzij corona en oorlog in Oekraïne: 'Arm zijn was nog nooit zo duur'' Bron: AD 23 mei 2022
"Deze week komen de rijken der aarde voor het eerst in drie jaar weer bij elkaar op het World Economic Forum in Davos. Ongetwijfeld een feestelijk weerzien, want de rijken zijn de afgelopen jaren duizenden miljarden rijker geworden door corona en de oorlog in Oekraïne."
En dan vindt Mark Rutte het 'verschrikkelijk' dat zoveel mensen sympathie koesteren voor partijen als de PVV en het FvD?

23 mei 2022:
'Europa grijpt in, Nederland straks vrijhaven-af voor dubieus buitenlands vermogen' Bron: AD 23 mei 2022
"Wij zijn wereldwijd één van de belangrijkste bergplaatsen van illegaal vermogen. Op een ranglijst als de Financial secrecy index staat Nederland op de twaalfde plaats, nog vóór de Kaaimaneilanden."
"Nederland is vanuit Brussel herhaaldelijk op de vingers getikt voor zijn laksheid - wat er VNO/NCW niet van weerhield twee dagen vóór de Russische inval in Oekraïne nog te pleiten voor uitstel van een registratieplicht."

05 feb 2021:
'VVD maakt Nederland onveilig zonder taakstraf' Bron: Sidney Smeets, advocaat en kandidaat Tweede Kamerlid voor D66, in het AD van 05 feb 2021
"Wie, zoals de VVD, rechters hun keuzevrijheid ontneemt, doet dat omdat hij hun beoordelingsvermogen wantrouwt. Hiermee ondermijnt de VVD de onafhankelijke rechtspraak. Ook de noodkreet van de Raad voor de Rechtspraak, de Reclassering en zelfs officieren van justitie, die zich luid en duidelijk tegen het wetsvoorstel verzetten, sloeg de partij in de wind. Zo wordt de rechtsstaat verzwakt, terwijl het tegenovergestelde hard nodig is."
Een stapje erbij richting de dictatuur.

10 jan 2021:
'De schandalige bijstandsaffaire komt eraan' Bron: Opinie Participatiewet Trudie Knijn, emeritus hoogleraar sociale wetenschappen en vrijwilliger Steunpunt Vluchtelingen De Bilt, in De Volkskrant van 10 januari 2021
De participatiewet is geënt op wantrouwen en op het achterhouden van informatie, zodat mensen hun rechten niet kennen, betoogt Trudie Knijn.
"Pas toen ik aan het eind van mijn loopbaan, na jarenlang wetenschappelijk onderzoek naar sociale uitkeringen, vrijwilligerswerk ging doen, zag ik hoe rigide, op plichten in plaats van rechten gebaseerd, onzinnig en wantrouwend ten opzichte van cliënten, de Participatiewet is."
Valt het Muntje?

06 jan 2021:
'Het onderwijs maakt lang niet van elk dubbeltje een kwartje' Bron: Opinie van Michael Merry en Geertje Hulzebos in Het Parool van 06 jan 2021
"Het geloof in gelijke kansen schetst een verkeerd beeld van hoe het schoolstelsel werkt, schrijven Michael Merry en Geertje Hulzebos. ‘Onderwijs is niet de grote gelijkmaker die het zegt te zijn.’"
"De econoom Thomas Piketty spreekt over ‘meritocratische hypocrisie’ waarin de winnaars van het systeem worden verheerlijkt terwijl de verliezers de schuld krijgen van hun falen door hun gebrek aan arbeidsethos, wilskracht of talent.
Het is volgens de socioloog Pierre Bourdieu een manier van de hogere klasse om haar privileges te behouden en uit te breiden zonder maatschappelijke onrust te veroorzaken."
"Het onderwijsstelsel is in de praktijk, ondanks het geloof in het bevorderen van ‘gelijke kansen’, niet de ‘grote gelijkmaker’ die het pretendeert te zijn, maar veeleer een instantie die ongelijkheid bestendigt, formaliseert en certificeert."

01 jan 2021:
'We behandelen de toekomst als een stortplaats van ecologische schade en technologische risico's' Bron: Interview van Laura de Jong met Roman Krznaric in De Volkskrant van 01 jan 2020
"De Industriële Revolutie en de obsessie met voortdurende economische groei hebben ons over de ecologische grenzen geduwd. We zitten vast in economische systemen die verslaafd zijn aan groei. En je ziet in de natuur: niets groeit voor altijd. Wat is het voor een arrogantie te denken dat onze economie voor altijd kan blijven groeien, groeien en groeien?"

04 dec 2020:
'De VVD leeft in een meritocratisch vacuüm, waar alleen 'keihard knokken' de doorslag geeft' Bron: Column Loes Reijmer in De Volkskrant van 04 dec 2020
"Iedereen die de documentaireserie Klassen kijkt, over de perspectieven van kinderen die opgroeien in laagopgeleide gezinnen in Amsterdam-Noord, weet dat het je reinste kolder is."
"Dat doet niets af aan de kwaliteiten van die laatste (Sophie Hermans), maar des te meer aan de ideologie waarop de partij is gestoeld."
Vier vrouwen in de top vijf, maar Mark Rutte op plek een. Zegt toch wel veel.

04 nov 2020:
Janneke de Bijl: 'Mark Rutte is de Hans Klok onder de politici' Bron: NPO Radio 1 op 04 nov 2020
"Mark Rutte: hij verkoopt illusies en daarom stemmen mensen VVD. Omdat we zo graag willen dat het waar is wat de VVD zegt."

18 sep 2020:
Filosoof Michael J. Sandel: 'De elite ziet te weinig dat succes óók komt door toeval, geluk en aanleg' Bron De Volkskrant
"Uitspraken van politici die zeggen dat je je lot in eigen handen hebt, you can make it if you try (Barack Obama gebruikte dit zinnetje gedurende zijn presidentschap meer dan 140 keer, aldus Sandel), noemt hij daarom een tweesnijdend zwaard: het feliciteert de winnaars, maar kleineert de verliezers."

03 sep 2020:
Econoom: 'Ik ben bang dat inflatie over drie jaar niet meer te beheersen is' Bron: hoogleraar monetaire economie Sylvester Eijffinger in het AD van 03 sep 2020
"Als er een vaccin is trekt de economie weer aan." "Als het weer goed gaat, zullen mensen dat vermogen gaan uitgeven. Al dat extra geld zal tot meer inflatie leiden. Ik verwacht dat binnen drie jaar."
Eijffinger zegt het.

24 jul 2020:
'We zijn er klaar voor. Klaar om weer te laat te zijn' Bron: Column Kustaw Bessems in De Volkskrant van 24 jul 2020
"Nederland is helemaal klaar om te laat in te grijpen."
Alaaf!

26 apr 2020:
'Ons kapitalistische zelfbeeld staat op barsten: ik ben succesvol, dus ik ben, toch?' Anouk Boone in Gastcolumn in De Volkskrant van 26 apr 2020
"Het doet me denken aan een verhaal over een eenvoudige visserman, een Braziliaanse legende volgens de bekende schrijver Paulo Coelho."
Mij deed deze column denken aan backpacken langs de Cycladen in Griekenland. Op zoek naar een slaapplaats liepen we het oude Griekse omaatje tegen het lijf. "Hier lekker op het strand", wees ze. "Meer sterren krijgt een hotel niet en leuker gezelschap dan nu hoef je je ook niet te wensen". "Neem nou onze voormalige dorpsgenoot Jurgos, die met zijn dure Mercedes naar Athene is vertrokken" legde ze verder uit: "Jurgos, grande magazine Athinai, but Jurgos little cucumber".
Op Naxos leken de mensen arm qua geld, maar rijk van geest.

21 apr 2020:
'Professor Raina MacIntyre – The COVID-19 pandemic update' Bron: Kirby Institute Seminar Series 21 apr 2020

20 apr 2020:
'De coronacrisis legt genadeloos bloot waar de roofridders zitten' Bron: FTM 20 apr 2020
"Het is een klassiek geval van 'privatizing the gains, socializing the losses'."

15 apr 2020:
'Drie keer werd Nederland gewaarschuwd voor een pandemie, maar de regering koos voor het isolement' Bron: Hans Marijnissen in Trouw 15 apr 2020
"Nederland zou 'medeschuldig' zijn aan de huidige problemen bij de World Health Organization (die steeds te laks reageert) omdat er 'te weinig oog is voor de versterking van de gezondheidssystemen in brede zin'."
"Hij heeft al het gevoel dat er weinig met zijn advies over de aanpak van pandemieën zal gebeuren. En daarom voorziet Ger Steenbergen in 2018 zijn uiterst kritische rapport van een prikkelende spreuk van Johan Cruijff. 'Vaak moet er iets gebeuren voordat er iets gebeurt'."
En als 'Staatsman' Mark Rutte jarenlang gefaald heeft moeten wij nu de rijen sluiten, het Wilhelmus gaan zingen op het balkon en solidair zijn met de slachtoffers? "Sorry jongens, kom op, we maken allemaal wel eens een foutje, maar nu moeten jullie even door mijn zure appel heen bijten".
Ja als je scenario één, twee en drie al aan je neus voorbij hebt laten gaan, dan rest weinig meer dan een paniekpakket noodmaatregelen uit te vaardigen.
Vanaf 2010 kabinetten Mark Rutte I, II en III.
'Nederlandse kabinetten sinds de Tweede Wereldoorlog' Bron: Wikipedia

11 apr 2020:
'Februari: de verloren maand in de strijd tegen het coronavirus' Bron: Reconstructie Corona in Februari in De Volkskrant van 11 apr 2020
"Bij de Haagse ministeries gaan desondanks geen alarmbellen af. Nederland zegt onmiddellijk zijn medewerking toe bij het verschepen van de cruciale spullen naar China. 'We waanden ons onkwetsbaar', zegt een ambtenaar terugblikkend."
"Volgens Haagse bronnen is er in die tijd nooit een discussie of de skivakanties naar Italië ontraden moeten worden. Ook het annuleren van carnaval is geen onderwerp van gesprek."
"In de interne documenten van het RIVM staat dan dat de ‘containment­strategie’ een week na de eerste besmetting al achterhaald is."
"Zelfs de pers stelt geen kritische vragen meer."
"Dat de strategie om het virus te controleren zo snel instort, leidt in Den Haag amper tot discussie. Premier Mark Rutte wil geen onderlinge verwijten. Er moet eenheid uitgestraald worden. 'Als je al iets zegt over ­iemand anders, zeg dan iets positiefs', blijft zijn devies."
Hoe Rutte III met zijn neoliberale aanpak dus faalde in de Coronacrisis. Hoe mijnheer de burgemeester Koen Schuiling van Groningen met zijn zalvige prietpraat en aanpak faalde. Nederland Polderland. Maar een virus laat zich niet polderen, dat wisten alle echte deskundigen.
Een Coronacrisis pak je niet aan door 'solidair' naar 'The Passion' te gaan kijken of aan de lippen van Mark Rutte, Willem-Alexander of Máxima te gaan hangen, maar door proactief te handelen, te doen, zoals de VVD slogan luidt. Maar dat gebeurde dus niet.

05 apr 2020:
'Nederland is vol met gastheren die een virus over kunnen dragen' Bron: Viroloog Ron Fouchier in het AD van 05 apr 2020
"We hebben een ongelooflijke voorraad vee, plus onze huisdieren. Daardoor zijn we gevoelig voor virussen. Dat zie je bij ons pluimvee: daar waart tientallen keren per jaar een vogelgriepvirus rond. En neem onze varkenspopulatie, die is echt ridicuul hoog. Als daar een rare infectieziekte uitbreekt, kan dat grote gevolgen hebben."
"Ik zeg niet dat we meteen allemaal vegetariër moeten worden. Maar de manier waarop we nu massaal dieren houden, is hoogst onverstandig."
"Het RIVM heeft draaiboeken gemaakt voor een pandemie. Daaruit blijkt gewoon dat je het qua zorg niet redt, dat er niet genoeg IC-bedden zijn. Dan is het onbegrijpelijk dat je daar als overheid niets aan hebt gedaan."
"Ook in vaccins is door Nederland of Europa niet geïnvesteerd. Ten tijde van de eerdere corona-uitbraken, SARS en MERS, zijn er interessante kandidaten voor vaccins en medicijnen geweest, die je al had kunnen doorontwikkelen. Dat is niet gebeurd. Anders was je nu al een stuk verder geweest."
Conclusie? Wie zijn daar verantwoordelijk voor? CDA en VVD als hoofdrolspelers vanaf 2002: kabinetten Jan Peter Balkenende I, II, III en IV en vanaf 2010 kabinetten Mark Rutte I, II en III.

26 mrt 2020:
'Opinie: Hulde aan arts Alex Friedrich en zijn wil om vaker te testen, shame on Rutte en zijn 'gecontroleerde besmetting'' Bron: Dr. Victor Bom, voormalig stollingsbiochemicus van het UMCG, in het DvhN van 26 mrt 2020
"Vergelijk dit eens met de uitspraak van koning Willem-Alexander: 'Het coronavirus kunnen we niet stoppen. Het eenzaamheidsvirus wel' en besef de afwijking ten opzichte van het WHO-beleid en de rampzalige gevolgen van dit ingezette beleid van de regering-Rutte voor Nederlanders en in het bijzonder het zorgpersoneel, waar ook Friedrich zich nadrukkelijk om bekommert."
"Daarbij lijkt mij het verspreiden van ernstig zieke (en dus besmettelijke) patiënten over Nederland in strijd met het WHO-uitgangspunt van virusinperking."
Tja die fatalistische houding van Willem Alexander: zo win je de strijd natuurlijk niet. Met zingen, bidden en knuffelen stop je COVID-19 niet.
"Wie neemt straks de verantwoording voor dit beleid of gaan politici en wetenschappers van het RIVM zich dan achter elkaar verbergen? Wie gaan zich voor de rechter verantwoorden? Want als we willen dat de verdachten voor de aanslag op de MH17 met 200 dodelijke Nederlandse slachtoffers voor de rechter verschijnen, dan willen we dat ook voor politici die verantwoordelijk zijn voor wellicht een vijfhonderdvoud - nog afgezien van de schade bij vele patiënten en zorgverleners alsmede slachtoffers elders in de wereld. Toch?"
Het zijn de woorden van Victor Brom, maar hij staat hierin niet alleen, zo bleek eerder al.

22 feb 2020:
'Om, die economie! Piketty heeft gelijk, maar hij gaat nog niet ver genoeg' Bron: econoom Hans Stegeman in Trouw 22 feb 2020
"Mijn kritiek is dat Piketty niet ver genoeg gaat. Want bezit is niet alleen een oorzaak van ongelijkheid. Het is ook een van de grootste obstakels voor het creëren van een ecologisch duurzame economie."

18 sep 2019:
'Wat willen we eigenlijk?' Bron: Naomi Klein over de Green New Deal op 18 sep 2019 in De Groene Amsterdammer
"Links heeft zich echter altijd vooral bekommerd om de eerlijke verdeling van de rijkdom, maar hield er geen rekening mee dat de aarde grenzen stelt aan de consumptie."

08 feb 2017:
'De betekenis van het leven' Bron: De evolutie volgens Yuval Noah Harari in De Groene Amsterdammer van 08 feb 2017
"Zo noemt hij de mens een ‘ecologische seriemoordenaar’ en vindt hij de moderne bio-industrie ‘misschien wel de grootste misdaad uit de geschiedenis’.

14 sep 2016:
'De zeven plagen in de zorg' Bron: De Groene Amsterdammer 14 sep 2016
"Zieken en hulpbehoevenden moeten veel meer zelf betalen terwijl de voorzieningen afgenomen zijn."
Was getekend, Mark Rutte & Co.

2015:
'De zelfvernietigende logica van het kapitalisme' Bron: Econoom-filosoof Antoon Vandevelde over Piketty's 'Le Capital au XXIe siècle' op Filosofie WP nr.2/2015
"Het hedendaagse kapitalisme bergt volgens Piketty een zelfvernietigende logica."

2013:
'Paul Verhaeghe over zijn boek Identiteit' Bron: Paul Verhaeghe (1955), hoogleraar Klinische psychologie en psychoanalyse aan de Universiteit Gent, in Sociologie Magazine nr.2 2013
"Wie wij zijn ligt niet vast, maar wordt continu beïnvloed door de samenleving waarin we leven."
“We moeten op zoek gaan naar een nieuw evenwicht tussen samen en alleen.”

Bijsluiter:

Met een * aangeduide citaten behoren tot de grotere groep der Parodialen. Ze worden vooral veel gebruikt in de vierdelijns zorg. Parodialen worden specifiek ingezet bij klachten van verhoogd ego. De werkzame stof bestaat meestal uit Parodie of Satire, maar soms bevat het medicijn ook Ironie, Spot, Humor of aanverwante stoffen. Bijwerkingen zijn niet bekend. Het middel moet wel met terughoudendheid worden toegepast bij mensen met een chronisch tekort aan 'Selfspot'. Humor kan bij deze groep patiënten soms dodelijk zijn. In mildere vorm zijn effecten waargenomen van allergie en irritatie.  Deze verschijnselen verdwijnen meestal binnen een paar minuten. Wanneer de reactie heftiger is en langer aanhoudt is het raadzaam contact op te nemen met de huisarts. Neem altijd de betreffende Parodial mee, zodat uw arts weet welke stof van toepassing is.

: zoiets als 'Geprüfte Sicherheit', voor de persvrijheid? Zie ook Sheila Sitalsing op 30 aug 2017