Fototoek

'Manderheide' 04 dec 2020 (laatst bijgewerkt op 06 nov 2022)

Deze impressie gaat over 'natuurbeheer' van Landschap Overijssel en 'Staatsbosbeheer -2.0', nu niet aan de Hooidijk bij Hezingen op 22 mrt 2019 en evenmin over de 'Archemerberg' op 05 apr 2019. Deze keer gaat het over 'Herstel heidelandschap Manderheide'.

Zat de schrik er op 04 dec 2020 al behoorlijk in bij de confrontatie met de ongelofelijk dramatische sloop van  Landschap Overijssel en 'Staatsbosbeheer -2.0' in de prachtige omgeving van Vasse, wat ons er op 23 apr 2021 uitgeserveerd werd overtrof elk denkbaar rampscenario.
Aanleiding om er weer eens te gaan kijken was de uitzending van Zembla: 'Het beloofde bos' Bron: Zembla 19 apr 2021
"Nederland is een van de minst bosrijke landen van Europa, alleen Malta en IJsland hebben nog minder bos. Slechts 10 procent van Nederland is bos. De laatste tien jaar zijn er ook meer bomen gekapt dan dat er nieuwe bijkwamen: Nederland kapt zelfs relatief meer dan er in Brazilië jaarlijks geveld wordt.
Maar daar komt verandering in, zo kondigde minister Schouten aan met de presentatie van de Bossenstrategie eind vorig jaar. Als onderdeel van het klimaatakkoord zullen Rijk en provincies 10 procent bos bijplanten. Dat zijn zo’n 150 miljoen nieuwe bomen en dat al binnen 10 jaar. Dat is goed nieuws, want bos is belangrijk voor de opslag van broeikasgassen, de biodiversiteit, de kwaliteit van ons lucht en water, en is bovendien een bron van ontspanning. Maar klopt dit 'meer bos' wel?"
Spoileralert: niet dus.

De meeste foto's spreken voor zich, maar omdat de bomenslopers zelf ook hun uitleg geven bij hun werkzaamheden, hier ook maar even een enkele toevoeging.
Vraagt een toevallige passant, die ook de uitzending van Zembla had gezien: "Wat wordt dit? Een voetbalveld?". "Nee", moest ik hem beantwoorden, "Wat u nu voor u ziet is een gevalletje van revitalisering van de 'Biodiversiteit'."
Verder commentaar is onder de foto's te vinden.

Het was weer even schrikken als je op 04 dec 2020, naïef op doorreis in een van de mooiste bosrijke gebieden van Nederland, uit het niets geconfronteerd wordt met massale kaalslag van onze laatste restantjes bos. En dat niet door een boze boer, die last heeft van overhangende takken of zo, nee het gaat om een rigoureuze kaalslag door organisaties die zich aan de buitenwacht presenteren als 'Natuurbeheerders', zoals Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten.
Nou ja, we kunnen het hele verhaal wel weer opnieuw opschrijven, maar het wordt een herhaling van zetten.
Het is allemaal terug te lezen in items als:
'Staatsbosbeheer -2.0', 'Verdroging Nederland', 'Natuurlijk!', 'Bomen', 'Archemerberg', 'Energietransitie' en 'Eco Manifest'

Deze keer trof ik twee wandelaars aan, beiden uit de directe omgeving.
De eerste vertelde hier dagelijks te komen: "Ik wandel dan net even over de grens langs de Galgenberg, want ik woon aan de andere kant". Hoe mooi wil je het hebben?
Maar deze man was helemaal overtuigd door de PR machine van Natura 2000. "Die grote stapel die je daar ziet, dat is niks bij wat hier al gekapt is. Allemaal dennenbomen. Daar leeft niks in, geen dier, geen vogel, dat is allemaal dood spul."
Vooruit dan maar denk je, dat is het verhaal van de Boswachter van Staatsbosbeheer. Er leeft niks, raar dat er dan toch zoveel bomen groeien en dat er zoveel 'onderbegroeiing' het zo goed doet en dat er vleermuizen gered moeten worden en dat ik nog niet zo lang geleden de buizerds boven mijn hoofd zag hangen, terwijl ik op het bospad liep.

Maar goed, dat 'hoort' allemaal niet thuis in Natura 2000 en dus moet dat plat en gaan we 'onze' 'Wensnatuur' aanleggen. De kamsalamander komt terug en de zandhagedis gaan we weer uitzetten. Allemaal 'originele' autochtone bewoners, net als de Manderheide, die er volgens de Natura 2000 deskundigen is uitgeroeid, alsof die hier al duizenden jaren groeide.

Toen volgde de ontmoeting met een andere wandelaar, een agrariër van een aangrenzend bedrijf.
Tot mijn stomme verbazing deelde ik met de vrouw de afschuw over de schrikbarende sloop van het omliggende bos. Ik kon het niet laten haar te zeggen: "De boeren zoals u zijn toch uiteindelijk wel de 'boosdoeners', als je kijkt naar het waarom van het succes van al die bomen?"
Tot mijn grote verbazing bevestigde ze dat: "Ja dat klopt, maar nu willen ze die bomen kappen, die het op die grond zo goed doen, en dan moet er heide komen. Daarna moeten schoolklassen met kinderen hier langs komen, om de boompjes die straks weer opgroeien uit te steken. Dat noemen ze dan natuurherstel."
Er was volgens mij geen speld tussen te krijgen in haar betoog. "Je kunt met die mensen vergaderen wat je wil en aan allerlei tafelgesprekken deelnemen, maar de uitkomst wordt er niet anders van. Als ze al luisteren, dan doen ze er niks mee."
Tja, dat klonk niet onbekend in de oren.
"Het groene gebied hieronder dat valt onder Natura 2000, omdat het een 'Es' is, maar hierachter raken we onze grond kwijt. Dat moet weer 'Natuur' worden", lichtte ze nog even nader toe.
De logica ontging me, niet die van haar betoog.
Na deze spontane ontmoeting kon ik niet anders dan vaststellen, dat mijn mening over de 'boeren' toch wel is veranderd. Wat in Den Haag en Groningen is gebeurd schaar ik nog steeds onder de noemer 'Knollenterreur', zeker als het leven van mensen uit je eigen kring bedreigd is.
Dat agrariërs zich in het nauw gedreven voelen en gefrustreerd raken door wanbeleid van hogerhand werd me door het gesprek met deze vrouw toch ook wel duidelijk. Dit los ervan of je het inhoudelijk met hun standpunten eens bent of niet.

Zo zag de Google camera de Uelserweg in juni 2015.
Dat is niet de bedoeling van de Natura 2000 plannen.
Op 04 dec 2020 was een groot deel van de bomen langs deze weg al gekapt.
Toch nog maar even de achterliggende redenering van organisaties als Staatsbosbeheer.
Vroeger (ergens rond de 18e en 19e eeuw ten tijde van de Romantiek) moet het landschap er iets als dit hebben uitgezien, het landschap hier werd beheerst door heide en schapen. Die schapen zorgden ervoor dat de 'natuurlijke' begroeiing verdween, ze vraten alle bomen en struiken domweg op.
Toen de boeren stopten met die begrazing door schapen en de intensieve landbouw opkwam vormden deze heideveldjes, nu mede door agrarische activiteiten, weer een voedselrijke bodem voor bomen en struiken, zoals het voor de Romantiek ook het gevval was. Daarnaast werd er ook bos aangeplant voor de productie van hout.
Wat we aan bos aantreffen in de omgeving van Mander is daar dus ontstaan omdat de mens zich wat terugtrok uit de natuur en deze een beetje haar gang kon gaan.
Het resultaat daarvan kunnen we oa. op dit Google plaatje zien: een mooi stukje groene natuur.
Maar dat is dus plotseling niet meer de bedoeling van de instanties. De natuur moet hier terug gebracht worden naar een situatie van een x-aantal jaren geleden op gronden, die zich nauwelijks laten raden. Romantiek, biomassa? En wie zijn die mensen die dat bepalen?
Het is ook nog eens een heilloos streven, omdat de natuur dit natuurlijke landschap creëerde. De boeren krijgen de schuld van onder meer de stikstof en ammoniak uitstoot, die de oorzaak zou zijn van het verdwijnen van de heide.
Dat is duidelijk een kul verhaal. De broeikasgassen die boeren middels hun activiteiten de lucht in sturen zorgen er inderdaad voor dat de heide het aflegt tegen bos en struikgewas. Alleen, zonder boerenactiviteiten zou dat net zo goed gebeuren. Het probleem van de landbouw voor het milieu, dat er wel degelijk is op andere gebieden, heeft in feite dus weinig te maken met de overlevingskansen voor de heide.
Dat schoolkinderen straks op de heide op zoek moeten naar spontaan opgroeiende boompjes en struikjes en die weg moeten steken, zegt genoeg. Zelfs na het afplaggen van de grond, het kunstmatig voedselarm maken, zal er op termijn gewoon weer bos ontstaan. Of er nu een boer in de buurt aan het werk is of niet.

Uit de media:
'Vrij zeldzaam in Nederland, maar steeds meer in Twente, de oersterke heidekoe' Bron: Tubantia 06 nov 2022
"Mander - Grietje en Lammegien heten ze. Ouderwetse en toepasselijke namen voor twee prachtige heidekoeien die afstammen van een eeuwenoud ras. Samen met stier Ragnarsson zijn ze de oersterke 'grasmaaiers' van de uitgestrekte Manderheide."
Tja, wat is daar nog aan toe te voegen: 'Oersterke Heidekoe als Grasmaaier'? Is dat 'Natuurlijk!'?
"Ze passen bij het begraasde landschap zoals de natuurbeheerders dat hier willen hebben." Precies dat is het probleem: 'Wensnatuur' zoals 'natuurbeheerders' het willen. Namens wie eigenlijk?
"Het huidige viertal is niet in staat om de hele 200 hectare grote Manderheide af te grazen. Daarom wordt af en toe ook nog gemaaid. Zodra de kudde is uitgebreid, en de bodem weer bedekt is met heide, hoeft er minder te worden gemaaid. Een natuurlijke kudde moet het worden, zegt ecoloog Zekhuis, van in totaal tien tot vijftien dieren."
"Een natuurlijke kudde moet het worden", het staat er echt.
Is dat 'Natuurlijk!'? Wanneer worden de mensen van deze lokale krantjes eindelijk eens wakker en stoppen ze met zich in te laten pakken door nostalgische wensdromers, die zitten te freaken in grootmoeders oude doos?

'Kinderen aan de slag tijdens Natuurwerkdag: "Je zit nu niet in een suffig lokaal"' Bron RTV Oost 04 nov 2022
""Ik hou van de natuur", zegt Vera terwijl ze een boompje uit de grond trekt." Is dat 'Natuurlijk!'?
Tja, wat valt daar nog aan toe tre voegen? Vera weet uiteraard niet beter. RTV Oost evenmin?

'De letterzetter vreet onze bomen op: "Maar hij hoort hier gewoon thuis"' Bron RTV Drenthe 09 dec 2020
Maar waar komt de letterzetter dan vandaan? Op Wikipedia valt te lezen dat het diertje lang geleden samen met de invoering van de fijnspar meeverhuisd is naar Nederland. Maar dit blijkt niet te kloppen, zegt bosecoloog Ronald Sinke. "De letterzetter is géén invasieve exoot. Hij is inheems en hoort hier gewoon thuis, hij is niet meegekomen met geïmporteerde fijnsparren zoals bijvoorbeeld de tijgermuggen in autobanden zijn meegereisd."
Sinke: "Doordat het al drie jaar op rij veel te droog is zijn de fijnsparren verzwakt en daardoor vatbaar voor ziektes en plagen. Net zoals mensen en dieren zijn bomen als ze verzwakt zijn vatbaarder voor ziektes."
Hèhè, daar komt de aap uit dan de mouw: a. de letterzetter is geen illegale bootvluchteling en heeft dus recht op een verblijfsvergunning en b. omdat wij mensen, op verzoek van de landbouwlobby, de waterstand teveel hebben verlaagd en omdat wij de klimaatverandering hebben veroorzaakt, verdroogt het bos en slaat de letterzetter toe in de fijnspar.
De letterzetter is dus niet de oorzaak van de teloorgang van de fijnsparren, maar een gevolg van hun wegkwijnen.
En wat gaat Staatsbosbeheer dan doen als remedie: kappen dat bos en 'robuuste' natuur 'aanleggen'. Het is een complete soap.

'Rijk en provincies akkoord over bedrag van 3 miljard euro voor natuur' Bron: RTV Oost 08 dec 020
"Bij een sterke natuur ligt een groot deel van de oplossing voor het stikstofprobleem", stelt minister Schouten. "Hoe robuuster de natuur, hoe meer deze tegen een stootje kan en andere activiteiten mogelijk worden. Met het Programma Natuur wil ik - samen met provincies en andere partners - de natuur versterken, zodat stikstofgevoelige soorten en habitats herstellen."
Nog nooit zoveel onzin over de natuur in een alinea tegelijk gehoord. 'De natuur robuuster maken en versterken', het klinkt een beetje lachwekkend. We zouden er beter voor kunnen zorgen dat wij als mens nog enige tijd de natuur kunnen overleven. Oh ja, 'Natuurlijk!'.

'Kaalslag op Manderheide gestart' Bron: Tubbergen Nieuws.NL 13 okt 2020
"Het gaat om het verwijderen van begroeiing onder bomen die later dit jaar worden gekapt. De struiken en bomen verdwijnen om ruimte te maken voor heide.
Voorafgaand aan het ‘knippen van de ondergroei’ worden onder andere vogel- en mierennesten gemarkeerd zodat die behouden blijven. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor plekken waar vleermuizen kunnen overwinteren."

'Bos in Mander moet wijken voor heide' Bron: Tubbergen Nieuws.NL 16 jun 2016
"Inwoners van Mander die opeens uitkijken op een kale vlakte i.p.v. dat ze – zoals nu nog – in een bosrijk gebied resideren, maken zich ondertussen grote zorgen. Zeker aangezien er een klein stukje verderop, aan de Duitse kant van de grens, geen enkele behoefte lijkt te bestaan om soortgelijke ingrepen te doen."

'Hulp gezocht voor realisatie natuurspeelplek Vasse' Bron: Tubbergen Nieuws.NL 29 okt 2013
"“In het kader van de natuurwerkdag gaan we met elkaar aan de slag om de plek klaar te maken om er een natuurspeelplek van te maken. We gaan snoeien, zand kruien, palen verplaatsen, hekwerk plaatsen, de poel aan een kant iets afvlakken. Ook willen we die zaterdag een doorsteek maken voor wandelaars van de Oosteriksweg naar de Hooidijk."

'De heide is een cultuurlandschap' Bron: Trouw 09 sep 2000
Heide is een cultuurlandschap dat kunstmatig is aangelegd. Heide-beheer heeft dus niets met natuurbeheer van doen.
"De heide op de hoge zandgronden is net zo min natuur als het polderlandschap. Ooit groeiden er dichte bossen van eiken, iepen en linden op de arme zandgronden, die duizenden jaren eerder in de laatste ijstijd als stuifzand door de harde wind over de boomloze toendra's werden gelegd. Boeren uit de Jonge steentijd en de Bronstijd velden de bossen om de bodem te gebruiken voor het verbouwen van primitieve granen. Omdat bemesting toen onbekend was, putten zij de toch al schrale bodem snel uit en velden zij een ander stuk bos voor hun akkers."
"De beheerders van wat is overgebleven als natuurreservaat kampen voortdurend met ernstige problemen. De niet meer begraasde heide verhout en gaat dood. Maatregelen zoals plaggen helpen niet lang tegen vergrassing door bochtige smele en pijpenstrootje. Met de zure regen komen zware metalen in de bodem, waartegen de grassen beter bestand zijn dan de heidestruikjes. Op de pleistocene zandgronden wordt verzuring vooral veroorzaakt door de omzetting van ammoniak in de bodem. Die ammoniak wordt uitgestoten door de bio-industrie, die juist op de arme zandgronden een hoge vlucht heeft genomen, omdat voor kippenschuren en varkensstallen geen vruchtbare weidegrond nodig is."