Fototoek

'Verdroging Nederland' 22 sep 2020 (laatst bijgewerkt op 17 jul 2023)


19 okt 2020:
'Heel Holland Zakt III' Bron: KRO NCRV De Monitor 19 okt 2020
"Ons nieuws van een jaar geleden dat één miljoen Nederlandse huizen dreigen te verzakken, heeft nogal wat teweeg gebracht. Bij het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) komen sindsdien dagelijks tientallen meldingen van scheuren en verzakte huizen binnen. En ook onze mailbox stroomt na de uitzending vol met tips vanuit heel Nederland. Inmiddels is het aantal gemeenten waaruit meldingen komen flink opgelopen. Ook mensen uit het oosten en zuiden van het land melden zich, terwijl dat niet per se de gebieden zijn waar de bodem daalt. Wat is daar aan de hand?"


'Retrorsum causa et effectus' Bron: Wikipedia
"Retrorsum causa et effectus of omkering van oorzaak en gevolg is een drogreden, waarbij een verband gelegd wordt dat niet noodzakelijk waar is, omdat de oorzaak en het gevolg omgedraaid worden." De kern van het 'Droogteprobleem'

Het begon in 2019 via het album 'Landschap en Natuur' waarin onder meer: 'Staatsbosbeheer -2.0', 'Bomensloop Archemerberg', 'Manderheide' en 'Eco Manifest'.

Het klinkt toch eigenlijk een beetje raar om in Nederland een item te gaan wijden aan 'Verdroging', als men overal in de wereld bij Nederland denkt aan traag stromende rivieren en sappige weiden?
En toch, wie zich er een beetje in verdiept, die komt erachter dat wij met een groot droogteprobleem te maken hebben. De gevolgen daarvan zijn tamelijk desastreus voor onze eigen leefomgeving en de biodiversiteit.
Het is een probleem, dat zich niet alleen aftekent in de hoger gelegen delen van Nederland, onder meer in Gelderland en Overijssel, maar dat meer en meer impact heeft op ons gehele land.
De vraag is waarom hier relatief zo weinig aandacht voor bestaat?
Dat blijkt na wat onderzoek vooral te komen door de politieke gevoeligheid van het onderwerp: vrijwel niemand wil zijn of haar vingers branden aan dit onderwerp, uit angst politiek draagvlak te verliezen.
Hoe dat zit zal ik hier aan de hand van wat veldonderzoek en een paar illustraties uit de doeken doen.

Het bleek dat in september 2020 er eigenlijk bitter weinig te bespeuren was van de door Staatsbosbeheer gepropageerde 'Wensnatuur'. Dit betrof met name Oost Nederland, waar middels bomenkap en afplaggen van de bodem de 'oorspronkelijke' vegetatie, heideveldjes met zandhagedissen' in 'ere' hersteld zouden worden. Daar blijkt niet veel van terecht te zijn gekomen (zie foto). Staatsbosbeheer heeft nauwelijks iets van haar beloftes waar kunnen maken.
Zijn zij dan te kwader trouw? Dat gaat misschien wat ver om te stellen, maar meer over Staatsbosbeheer in het hierboven genoemde item: 'Staatsbosbeheer -2.0'.
Wat blijkt nu in 2020? Een organisatie als Staatsbosbeheer kan de door hen toegezegde beloftes ook helemaal niet waarmaken. De oorzaak zit hem in het feit dat zij een dubbele agenda hebben en dat natuurbeleid helemaal niet bepaald wordt door 'Natuurorganisaties'.
Hoe zit dat dan?

Kijken we eens beter naar het bord dat bij het Springendal staat om ons uitleg te geven dan vallen een paar dingen op:
'Staatsbosbeheer Werk in uitvoering Springendal'
"In dit gebied werken we aan herstel van de natuur. We versterken het beekdal- en heidelandschap en vergroten de variatie. Hierdoor krijgen kwetsbare soorten de ruimte en verbetert de biodiversiteit. Een mozaïek van soorten versterkt het kleinschalige Twentse cultuurlandschap."
Hier gaat het al mis. De natuur herstellen kan alleen de natuur. Zodra het gaat om herstel naar onze wensen is er geen sprake meer van natuur, maar van cultuur. De tegenstrijdigheid valt ook op als er eerst gesproken wordt over natuurherstel en aan het eind over versterking van het cultuurlandschap. Die twee zaken gaan niet samen.
Staatsbosbeheer gaat verder:
"We versterken de natuur door:
- bos deels te verwijderen waardoor heide de ruimte krijgt om zich te ontwikkelen
- heide te verbinden met bloemrijke akkers, kruidenrijk grasland en houtwallen
- vogels, insecten en reptielen aan te trekken door lindebomen en struiken aan te planten
- jeneverbesstruiken ruimte te geven"
"Meer informatie vindt u op www.overijssel.nl/springendal of stuur een e-mail naar springendal@staatsbosbeheer.nl en stel uw vraag aan de boswachter."
Bos verwijderen, heide verbinden, vogels en reptielen aantrekken, struiken ruimte geven; het heeft allemaal niets te maken met wat Moeder Natuur zelf zou doen. Zie ook het album 'Regenboog', waarin onder meer: 'Bomen' en 'Natuurlijk!'.
Als we het bord nog wat beter bekijken en duiken in de zogenaamde 'kleine lettertjes' dan valt iets op:
"Wij werken hier samen met:
LTO Noord, Gemeente Dinkelland (CDA/VVD), Gemeente Tubbergen (CDA,  Gemeentebelangen/VVD  en  Dorpen Centraal), Natuurmonumenten, zie ook hier, Provincie Overijssel (CDA, VVD, PvdA, ChristenUnie en de SGP), Staatsbosbeheer, Waterschap Vechtstromen en Landschap Overijssel."
En dan komt de aap dus uit de mouw: 'Staatsbosbeheer Werk in uitvoering Springendal' is helemaal geen natuurherstelplan van een organisatie die de Natuur op plek een heeft staan. Ten eerste heeft Staatsbosbeheer zelf een driedubbele agenda van Beschermen, Beleven en Benutten. Staatsbosbeheer: 'Ons Verhaal'.
'Van wie is de grond in Nederland?' Bron: De Volkskrant van 20 nov 2020
Staatsbosbeheer heeft als wettelijke taak om bos en natuur te beheren, benadrukt directeur Sylvo Thijsen. "Maar wij zetten onze gebieden niet op slot." Als een boerencoöperatie windmolens wil bouwen en daarvoor een belendend perceel van Staatsbosbeheer nodig heeft, dan valt daarover te praten. "Dat vinden wij onze verantwoordelijkheid als grootste grondbezitter van Nederland."
Vandaar: 'Staatsbosbeheer -2.0'
Gaan we verder het rijtje af waarmee Staatsbosbeheer samenwerkt dan zien we dat het merendeel van deze organisaties hetzij politiek getint is, hetzij een belangenorganisatie is, die bescherming van de natuur zeker niet op de eerste plaats heeft staan. Drie ervan zijn politieke organisaties op gemeentelijk of provinciaal niveau en dus wordt hun beleid bepaald door de heersende politieke meerderheid. In Twente is dat vaak het CDA, traditioneel de behartiger van het boerenbelang. Het blijkt ook te kloppen: in alle drie de politieke organen maakt het CDA de dienst uit, mede met de VVD, ook al niet de meest op duurzaamheid en natuur gerichte partij. LTO is volledig een boerenorganisatie en in de Waterschappen zijn boeren verzekerd van vaste niet-gekozen vertegenwoordigers.
De natuur heeft bij een meerderheid van deze samenwerkende partijen dus geen hoge prioriteit. De landbouwbelangen daarentegen wel.
Dit verklaart al veel. Hoe dan zult u zeggen?

De link tussen verdroging, politiek en landbouwlobbies kunnen we nu verder volgen als we bijvoorbeeld het Mosbeekdal eens nader onder de loep leggen.
In het Mosbeekdal treffen we een bord aan van Waterschap Vechtstromen dat ons enige uitleg geeft. Het opent met de slogan: 'De Mosbeek, agrarisch gebied gecombineerd met prachtige natuur'.
De slogan is een contradictie: je kunt niet tegelijk een agrarisch (is cultuur) gebied zijn en ook natuur.
Lezen we verder de inhoud van het paneel dan vinden we teksten als:
"Niet teveel niet te weinig"
"In samenwerking met Landschap Overijssel zijn de natuurlijke oevers hersteld en heeft de beek meer ruimte gekregen.
Waterberging is daarvan een goed voorbeeld. Maar teveel water bergen in dit gebied, is ook niet goed. De direct aangrenzende percelen worden door agrarische bedrijven gebruikt. Er kan dus maar een beperkte hoeveelheid water worden geborgen. De percelen mogen niet te nat worden, dat is niet goed voor de gewassen. Daarom voert een betonnen overloop het water weer af op de beek, als het niveau van het water te hoog wordt. Zo houden we het goed onder controle!"
Controle als natuurlijk is uiteraard al weer iets dat strijdig is met het begrip natuur, maar het verklaart niet zomaar het droogteprobleem waar dit item over gaat. We komen wel steeds dichterbij het antwoord.
Waar we in het Springendal de gruwelijke resultaten zagen van een verdroogd landschap, waar geen heideplant op wil groeien (zie foto een jaar nadat het 'natuurherstelplan' werd begonnen), rondom de Mosbeek krijgen we een totaal andere (optische) indruk.
We zien een pitoresk en romantisch zandweggetje omzoomd door weelderig gras, met aan de horizon een prachtige bosrand.
"Bloemrijke akkers of kruidenrijk grasland", zoals Staatsbosbeheer ons beloofde in het Springedal, 'Staatsbosbeheer Werk in uitvoering Springendal', zien we niet, maar groen is het wel.
Waarom was het Springendal nu zo verdord en waarom lijkt het landschap rondom de Mosbeek dan weer zo weelderig groen? Is er een link tussen die tegenstrijdige waarnemingen?
Op grond van de uitleg op de borden en ondersteund door de persoonlijke waarnemingen is die er wel degelijk.
Agrarische producten als gras en maïs gaan met hun wortels niet veel dieper dan een aantal centimeters. Wie thuis een tuin met een grasveld heeft, die weet ook hoe het werkt. In tijden van droogte is er aan de oppervlakte weinig vocht en gaat het gras vergelen. Even de sproeier er een paar keer op en het gazonnetje staat er weer florissant bij.
Ditzelfde geldt voor de boer en zijn agrarische producten: in tijden van droogte is 'beregenen' de oplossing. Daar heeft die boer water voor nodig en dat kan hij op een aantal manieren verkrijgen: uit de kraan voor drinkwater, uit de sloot of rivier, of hij kan het oppompen uit de diepere grond.
Een laatste optie is dat de grond van de boer zo vochtig is en blijft dat hij voornoemde noodgrepen niet toe hoeft te passen.
Er is alleen een maar: in de huidige landbouw is het door schaalvergroting niet meer mogelijk om op een natuurlijke wijze landbouw te bedrijven, iets wat op zich al een niet natuurlijk proces is. Maar tractoren worden steeds groter en zwaarder en de huidige boer wil langer gedurende het jaar op zijn akkers kunnen rijden. Alleen al daarom wil een boer geen natte ondergrond en dus een laag grondwaterpeil. Boeren willen ook vaker per jaar oogsten, als het om snelgroeiend gras gaat, het zogenaamde raaigras.
Op 04 nov 2020 konden we dit lezen bij RTV Drenthe: 'Tijd voor kwaliteitsslag in agrarisch gebied' Bron: Interview Petra Wijnsema met Hoogleraar Ecologie Hans Olff
"Het gaat in het agrarisch gebied niet goed. Het heeft ook betrekking op de vlinders en de bijen, daar gaat het ook niet goed mee. Je ziet dat het ruilverkavelingslandschap steeds uniformer wordt. Het zijn grote stukken land met maar een soort gras. Houtwallen, kleine bosjes, ruige slootwallen en percelen met hoog gras zie je steeds minder. En dat is toch de habitat van al die soorten. Het wordt voor steeds meer dieren moeilijk om hun plekje in het landschap nog te vinden. Het contrast met natuurgebieden wordt steeds groter", zegt Olff.
Wat Olff niet vermeldt (omdat het te gruwelijk voor woorden is?), is dat enorme aantallen zoogdieren gefileerd worden in de messen van de maaimachines. Onlangs vroeg ik een medewerker van het Waterschap Hunze en Aa's, die zelf zojuist een sloot had 'schoongemaakt', waarom je ook altijd zoveel meeuwen ziet vliegen achter een maaimachine die over een weiland raast. "Wat denk je zelf?", antwoordde hij. "Die komen af op al die kikkers, muizen, konijntjes, jonge haasjes en reekalfjes die niet weg konden komen en door de messen zijn gejaagd. Dat lusten die vogels wel!"
En als je dan van vroeg in de Lente tot laat in de Zomer blijft maaien omdat je raaigras het zo lekker doet en de waterstand zo lekker laag is, zodat je te zware machines het land op kunnen, ja dan zijn al die beestjes natuurlijk kansloos.

We moeten het probleem natuurlijk wel onder ogen willen zien en daar ontbreekt het dus vaak aan. Net als bij de Energiestransitie zijn er talloze lobbies die een oplossing in de weg staan, zoals de boerenlobby.
Laten we hier maar eens naar kijken:

'Grootste oorzaak verdroging niet klimaatverandering, maar slecht waterbeleid' Bron: NOS 04 jun 2023
"Veel boeren hebben een bestuursrol bij de waterschappen. Het is in het belang van de landbouw als boeren na een natte periode in het voorjaar met drogere grond aan de slag kunnen."
Netto kan er wel evenveel regen per jaar vallen als vroeger, maar als het maanden droog is en dan een week nat, dan is het toch de klimaatverandering die aan de basis ligt van de verdroging.

'De stad zo heet als Death Valley? Landgoederen brengen verkoeling' Bron: RTV Oost 09 apr 2023
"We moeten er alles aan doen om water in landgoederen vast te houden. Onze bomen vallen letterlijk om door de droogte."
"Op deze plek is de letterzetter, een klein insect dat naaldbomen doodt, bezig geweest. Ook dat insect sterft niet, omdat de winters te warm zijn. Het is een probleem dat in meer landen speelt."
"Hier hebben we alle naaldbomen moeten kappen, om erger te voorkomen. We hebben na de kap nieuwe loofbomen geplant, maar die hebben het allemaal niet gered door de droogte. Dus ook dat moeten we opnieuw doen."
"Landgoederen liggen vaak naast landbouwgebieden en steden en daar wordt nog altijd het water zo snel als mogelijk afgevoerd. Dat moet echt veranderen, willen we de landgoederen en dus koele plekken in de hete zomers behouden."

'Kan de regen van de afgelopen dagen droogte in de zomer voorkomen?' Bron: NOS 16 jan 2023
Wil je voldoende water vasthouden om een droge zomer door te komen, dan zou je grote gebieden zoals polders onder water moeten zetten, zegt woordvoerder Freek Jochems van waterschap Rivierenland: "Maar ja, we hebben in Nederland ook een gebrek aan ruimte en dat zou dan ten koste gaan van bijvoorbeeld bouw- of landbouwgrond".
Tja, dan gebeurt er de komende tijd dus niets om het probleem echt op te lossen.

Droogte op het Dwingelderveld: 'Van die natte heide zie je niks meer' Bron: RTV Drenthe 08 sep 2022
"Bij Ruinen worden de lelies besproeid. Dat snap ik wel van de boer, die wil dat zijn lelies in orde blijven. Maar ja, tegen Natura 2000, Nationaal Park aan... Juist omdat daar water onttrokken wordt, wordt het water vanuit het Dwingelderveld nog sneller die kant opgestuurd. En als het zo droog is, zou je dat niet moeten willen."
Zo is het maar net.

'Een drietrapsraket belaagt de natuur: hoe droogte, hitte en stikstof elkaars schadelijke effecten versterken' Bron: Jean-Pierre Geelen in De Volkskrant van 04 sep 2022
"Op diverse plaatsen vallen beuken om"
"Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat planten in een stikstofrijke omgeving als het ware ‘lui’ worden: ze hoeven minder sterke wortels te maken, waarmee ze ook minder diep reiken. Wanneer het dan droog wordt, kunnen ze ook moeilijker bij dieper gelegen (grond)water komen, waardoor ze eerder sterven.
Berichten daarover komen deze zomer van verschillende kanten. Op diverse plaatsen, zoals op de Veluwezoom, vallen beuken om. Door de hoge concentraties stikstof ontwikkelen soorten als beuk en zomereik relatief grote kronen en minder wortels, die ook nog eens minder diep gaan. Door meer en grotere bladeren neemt bij hogere temperaturen zoals die van de afgelopen weken de verdamping toe, waardoor een boom in nog grotere problemen komt. Bij wijze van overlevingsstrategie laat de boom zijn blad vroeger vallen, waardoor minder CO2 wordt opgenomen, het proces van fotosynthese afneemt en de groei wordt geremd."

'Eén nat voorjaar in Twente is geen oplossing voor structureel probleem: het systeem is zo lek als een mandje' Bron: Tubantia 20 mei 2021
"De sloten staan vol, weilanden vertonen plassen, het groen tiert welig. De overvloedige regenval van de voorbije weken laat overal zijn sporen na. Waar vorig jaar menig agrariër met samengeknepen billen de regenmeters in de gaten hield, is er nu ontspanning. Althans, op het eerste oog. De werkelijkheid is dat één nat voorjaar geen oplossing biedt voor een structureel probleem."
"We zijn er eeuwen mee bezig geweest het systeem zó in te richten, dat het water snel afvoert. Nu weten we dat, als je te goed ontwatert, je een droogteprobleem krijgt. Dus moet je het systeem aanpassen."
"De kwestie is echter dat slechts 30 procent van de watergangen in beheer is bij het waterschap. De rest is de verantwoordelijkheid van derden, veelal de boeren."
Zo is het dus maar net.

'Bodemdaling voor veel kuststeden nog groter probleem dan zeespiegelstijging' Bron: De Volkskrant 08 mrt 2021
"Bodemdaling wordt meestal veroorzaakt door de mens. De bodem daalt doordat het grondwater wordt opgepompt, of doordat er gas en olie wordt gewonnen.", aldus wetenschappers van Nature Climate Change.

'Waterschappen lozen miljoenen kuubs water op zee' Bron: RTV Noord 28 dec 2020
"Door de regen die de afgelopen weken viel in onze provincie hebben de waterschappen Noorderzijlvest en Hunze en Aa’s veel overtollig water moeten spuien op zee."
Wanneer in 2021 staan de koppen op de site met 'Droogte slaat weer toe'?

'Waterschap Drents Overijsselse Delta druk met opvang en verwerken vele regenwater afgelopen etmaal' Bron: RTV Oost 24 dec 2020
"In nagenoeg het hele werkgebied van het waterschap viel wel één keer zoveel neerslag dan was voorspeld. Reden voor het waterschap om 1960 stuwen en 360 gemalen aan het werk te zetten, van groot tot klein, om de waterpeilen weer op niveau te krijgen."
Tja en dan in juni 2021 klagen over de droogte....

'Provincie moet drinkwater uit kanalen en rivieren halen om tekort in Overijssel op te lossen' Bron: AD 10 dec 2020
"Het aanbod van drinkwater is met name in Twente een zorgenkindje. Nu al zijn er op piekmomenten in de droge zomers leveringsproblemen. Bij het verwachte groeiende waterverbruik in de toekomst nemen die problemen alleen maar toe. Zonder nieuwe drinkwaterbronnen wordt het kritieke punt al over vijf jaar bereikt."
Tja en als je dan de discussie over de grondwaterstand niet wil voeren, om de boeren niet tegen je in het harnas te jagen, dan wordt het lastig. Nog lastiger wordt het als je het 'bevolkingsprobleem' van de Randstad gaat oplossen door massaal in het Oosten huizen te gaan bouwen en daar ook nog eens bedrijven te gaan vestigen.
Dan wordt het de keuze tussen het laatste grondwater uit de 'Eeuwige Bron' onder de Sallandse Heuvelrug of de 'Gifbeker' uit het Twentekanaal. Kiest u maar. Je kunt 'Natuurlijk! ook de oorzaak aanpakken inplaats van symptomen te bestrijden.

'De letterzetter vreet onze bomen op: "Maar hij hoort hier gewoon thuis"' Bron RTV Drenthe 09 dec 2020
Maar waar komt de letterzetter dan vandaan? Op Wikipedia valt te lezen dat het diertje lang geleden samen met de invoering van de fijnspar meeverhuisd is naar Nederland. Maar dit blijkt niet te kloppen, zegt bosecoloog Ronald Sinke. "De letterzetter is géén invasieve exoot. Hij is inheems en hoort hier gewoon thuis, hij is niet meegekomen met geïmporteerde fijnsparren zoals bijvoorbeeld de tijgermuggen in autobanden zijn meegereisd."
Sinke: "Doordat het al drie jaar op rij veel te droog is zijn de fijnsparren verzwakt en daardoor vatbaar voor ziektes en plagen. Net zoals mensen en dieren zijn bomen als ze verzwakt zijn vatbaarder voor ziektes."
Hèhè, daar komt de aap uit dan de mouw: a. de letterzetter is geen illegale bootvluchteling en heeft dus recht op een verblijfsvergunning en b. omdat wij mensen, op verzoek van de landbouwlobby, de waterstand teveel hebben verlaagd en omdat wij de klimaatverandering hebben veroorzaakt, verdroogt het bos en slaat de letterzetter toe in de fijnspar.
De letterzetter is dus niet de oorzaak van de teloorgang van de fijnsparren, maar een gevolg van hun wegkwijnen.
En wat gaat Staatsbosbeheer dan doen als remedie: kappen dat bos en 'robuuste' natuur 'aanleggen'. Het is een complete soap.

'Rijk en provincies akkoord over bedrag van 3 miljard euro voor natuur' Bron: RTV Oost 08 dec 020
"Bij een sterke natuur ligt een groot deel van de oplossing voor het stikstofprobleem", stelt minister Schouten. "Hoe robuuster de natuur, hoe meer deze tegen een stootje kan en andere activiteiten mogelijk worden. Met het Programma Natuur wil ik - samen met provincies en andere partners - de natuur versterken, zodat stikstofgevoelige soorten en habitats herstellen."
Nog nooit zoveel onzin over de natuur in een alinea tegelijk gehoord. 'De natuur robuuster maken en versterken', het klinkt een beetje lachwekkend. We zouden er beter voor kunnen zorgen dat wij als mens nog enige tijd de natuur kunnen overleven. Oh ja, 'Natuurlijk!'.

'Tekort aan drinkwater in Twente wordt nijpend' Bron: Tubantia  22 okt 2020
"Het provinciebestuur van Overijssel kijkt veel te beperkt naar oplossingen voor het aanstaande nijpende drinkwatertekort in met name Twente." "Droge zomers zorgden voor problemen"
Klopt, maar niemand durft de oorzaak aan de kaak te stellen: klimaatverandering en de te lage grondwaterstand onder druk van de boerenlobby.

Hier kunnen we lezen dat de meeste integere deskundigen het er wel over eens zijn, alleen de politiek niet: 'Opnieuw tegenvaller voor minister Schouten; schrappen Natura 2000-gebieden "geen optie"' Bron: Trouw 25 sep 2020
"Het aantal doelen moet eerder omhoog dan omlaag om aan de Europese richtlijnen voor natuurbehoud te voldoen. Dat stellen onderzoeksbureaus Arcadis en Witteveen-Bos in een advies aan de minister."

'Waarom doet het Rijk zo weinig aan bodemdaling en CO2-uitstoot in veenweidegebieden?' Bron: De Volkskrant 03 sep 2020
"Waar het Rli minus 20 onder het maaiveld als ideaal ziet om bodemdaling en broeikasgasemmissies tegen te gaan, staat het water in het noorden op veel plekken lager dan minus 80."

'Hete zomers, natte winters, vooral de beuk is steeds de pineut' Bron: VRT NWS 15 aug 2020
"Het is al lang erg droog en zeker met de hittegolf zijn er heel wat bomen die nu al bladeren verliezen. Dat heet droogtestress en het is een verdedigingsmechanisme van de bomen tegen de droogte. Door de opwarming van de aarde komen droge zomers en hittegolven echter steeds meer voor en voor sommige soorten kan dat teveel worden. Dat leidt tot verschuivingen in de samenstelling van onze bossen: vooral de majestueuze beuken blijken de verliezers te zijn."

Laten we ook nog even terug gaan naar 06 aug 2020:
'Met zuivel en vlees exporteren we ook ons schaarse grondwater' Bron: Ecohydroloog Flip Witte in De Volkskrant van 06 aug 2020
"Boeren klagen over droogte, maar zijn zelf de belangrijkste boosdoener, stelt ecohydroloog Flip Witte. Ze willen water te snel afvoeren in het voorjaar en pompen het op als er schaarste is in de zomer. 'Verdroging is het gevolg van onze behoefte om nummer twee in de wereld te blijven in landbouwexport'."
Allemaal met eigen observatie vast te stellen dat zijn betoog klopt.
Wie daar in de politiek en bij de Waterschappen gehoor aan geeft, aan de intensivering van de productie door de landbouw, die wordt op termijn geconfronteerd met lage grondwaterstanden en dus verdroging van de grond.
Dat kun je aan de oppervlakte compenseren met beregening, maar dieper de grond in lukt dat niet.
Grondwaterbekkens en dammetjes kunnen wel voor waterbuffers zorgen, maar daarmee gaat de grondwaterstand geen millimeter omhoog.
Wat we zien in bijvoorbeeld het dal van de Mosbeek, met die prachtige groene weilanden, is dus een zwaar vertekend beeld van de werkelijkheid, als we het hebben over de grondwaterstand. 
In het Springendal is wel direct te zien wat het effect van die verdroging is, maar in het Mosbeekdal speelt dit een even grote rol. Het wordt hier alleen gecamoufleerd door het uitbundige groene raaigras en een veld met maïsplanten.

En dit lazen we op 28 mei 2020:
'Nederland investeerde elf miljard tevergeefs in de natuur. "Er moet iets rigoureus veranderen"' Bron: Trouw 28 mei 2020
"De 2 miljard euro subsidie die boeren sinds 2014 voor vergroening hebben ontvangen, draagt zelden bij aan het verbeteren van de biodiversiteit."
"Maar diezelfde boeren planten vrijwel nooit een rij bomen of struiken. In plaats daarvan kiest het merendeel voor generieke gewassen, zoals Engels en Italiaans raaigras, met een 'geringe ecologische meerwaarde', staat in een recent monitoringsrapport van WUR."

17 jul 2023 lezen we diet:
'Drama ontvouwt zich voor de ogen van landschapsbeheerder op Eversberg' Bron: RTV Oost 17 jul 2023
"De grondwaterspiegel is gedaald, de Kruidenwijk in Nijverdal is gebouwd, verzuring speelt ook mee. De laatste vijf à zes droge zomers hebben het verergerd. Het bodemleven gaat naar de knoppen."
"Als we elke vijf jaar een aantal lanen verjongen, dus kappen en herplanten, dan kun je over tien of vijftien jaar zo'n tachtig procent verjongen. Maar na deze week weten we daar meer over", denkt Landschapsbeheerder Evert Dijk.
Dream on denk je dan, daar krijg je geen tweehonderd jaar oude bomen mee terug.

12 aug 2019 viel dit te lezen:
'Beuken leggen het massaal af door hitte en droogte' Bron: MeteoDelfzijl 12 aug 2019
"De hitte en droogte van de laatste twee lijken veel beukenbomen fataal te worden. Ze sterven massaal af. Het zijn beelden die je bij de strot grijpen."
"De droogte en de hitte in de zomers van de afgelopen twee jaar hebben hun uitwerking op (delen van) de Nederlandse bossen niet gemist. Met name op de hoge zandgronden van de Veluwe zijn bij voorbeeld duizenden beuken er heel slecht aan toe. Hele percelen met oudere bomen sterven op dit moment af. Wie zulke bossen inloopt, schrikt zich kapot. Het is er een grote ravage."

Al in 1996 konden we dit, gewoon in de krant, lezen:
'Berken en beuken dreigen te zwichten voor extreme droogte' Bron: Trouw 29 jun 1996
"Menselijk ingrijpen biedt - een enkele uitzondering daargelaten - geen soelaas. Daarvoor gaat het om te grote oppervlakten. Natuurbeschermingsorganisaties kunnen dan ook alleen maar hopen, dat het lang en hard gaat regenen."
"Er is wel aanleiding voor bezorgdheid, omdat veel gebieden al kampen met een lage grondwaterstand ten behoeve van de landbouw. Deze structurele verdroging wordt verergerd door de huidige droogte, benadrukken deskundigen."

Voor dit mooie plaatje van een beekdal in Twente geldt, dat het weinig zegt over de verdroging.
We zien een mooi riviertje met prachtig begroeide oevers en een mooie boom op de voorgrond.
De aanwezigheid van het stroompje zegt dat er water door het dal stroomt, maar wat zegt het verder?
In de directe omgeving van het dal, langs de oevers zal er genoeg vocht zijn om planten en bomen van water te kunnen voorzien. Maar, is dat ook het geval op de oevers iets verder verwijderd en op de heuvel iets hogerop?
Het wordt wel gezegd dat de natuur om in stand te blijven als een spons zou moeten werken. In de winter en in het voorjaar loopt de spons vol en kan de begroeiing daar van profiteren. Dat zou zo kunnen doorgaan, ook in de zomer. De spons droogt ietsje op en regenwater vult dat weer aan.
Alleen is er dus het 'probleem' van de boer, die in het voorjaar geen drassig land wil hebben. Daarom voeren 'wij' in Nederland dat oppervlaktewater zo snel mogelijk af. De boer kan dan zijn land op, maar de spons droogt er door uit. Dat is wat de 'verdroging' inluidt, tenminste voor zo'n zestig procent, de rest wordt opgesoupeerd door o.a. de industrie en de drinkwatervoorziening.
Loopt het beekdal leeg, dan heeft ook de boer een probleem, hij heeft minder water voor beregening. Dat kan hij nog opvangen door meer grondwater op te gaan pompen of door water landinwaarts trachten te pompen, van de rivieren en kanalen richting slootjes. Maar wordt de natuur daar mee geholpen, die het alleen moet hebben van de spons? Nee dus, die legt het loodje.
Wat 'Natuurbeheerders' nu doen door waterbekkens, middels dammetjes, en andere 'slimme' bouwwerken aan te leggen, biedt een oplossing voor de boer, maar wat levert het de natuur op? Weinig, het is een schijnoplossing die mooie plaatjes oplevert in de beekdalen en langs de oevers, maar de natuur in de omgeving schiet er niets mee op.
Het enige echte antwoord is dat de spons weer gevuld moet worden en blijven en daarvoor is een ander beleid nodig, dat niet gedomineerd wordt door de landbouwlobby. Zo niet dan dreigt er een catastrofe voor 'onze' natuur.

Op de volgende foto verhuizen we even de situatie naar de omgeving van de stad Groningen, dat een stuk lager ligt dan Twente.
Een plaatje van 13 okt 2020, tijdens de invallende herfst rond het 'Tussengebied' van Groningen en Haren.
Wie dus had gedacht dat verdroging alleen een probleem is op de hogere zandgronden in het Oosten van Nederland kan hier zien dat het ook op zeeniveau een probleem is.
We zien hier een aantal bomen aan de zuidkant van de stad Groningen, met het 'Tussengebied' op de achtergrond. Deze bomen zouden nu in een mooie herfsttooi moeten staan. Dat doen ze alleen niet. Toevallig stond een hovenier langs de kant van de weg, die het wel even wilde uitleggen.
"Wat je hier ziet is het gevolg van verlaging van de grondwaterstand, ook hier in het Noorden. De grond zou als een vochtige spons moeten werken, zodat de bomen middels capillaire werking het grondwater naar hun wortels zouden kunnen opzuigen, het hele jaar door. Regenwater kan er dan voor zorgen dat de spons vochtig blijft. Maar om de boeren tegemoet te komen wordt al jarenlang het grondwater verlaagd, waardoor dit sponseffect niet meer optreedt. Regenwater spoelt dan rechtstreeks van de verdroogde ondergrond de sloot in.
Bomen kunnen dat niet compenseren en jaar na jaar verzwakken ze. Op termijn zijn ze zodanig verzwakt dat ze ziek worden of afsterven. Dat zie je hier dus ook voor je. Op de achtergrond kun je het raaigras van de boer zien, dat er riant bij staat. Dat gras wortelt ondiep en de boer besproeit dat met water uit de sloot of met grondwater. Een bui zorgt er wel voor dat de sloot weer volloopt en de boer weer kan pompen, maar voor de boom levert het niks op. Het regenwater wordt overal zo snel mogelijk afgevoerd naar de sloot en het krijgt geen kans in de ondergrond door te dringen.
Ik denk dat de komende jaren misschien wel dertig procent van alle bomen in Nederland het loodje gaat leggen, als er niet snel en drastisch iets verandert."
Horen we het ook eens van een echte expert, die geen lobby vertegenwoordigt en er geen politieke agenda op nahoudt.
De toch wel een beetje opzienbarende conclusie kan luiden dat ook in gebieden in Nederland die onder NAP liggen, verdroging aan de orde kan zijn. Niet alleen dat, het blijkt domweg op dit moment een groot probleem te zijn.
We kunnen dan wel streven naar het aanplanten van duizenden bomen in Nederland, maar als we tegelijkertijd dertig procent van onze bomen laten verkommeren omdat de landbouwlobby tegemoet wordt gekomen door onze bestuurders, dan schieten we daar niet echt veel mee op.
Het probleem is dat vrijwel geen enkele partij dit openlijk durft uit te spreken en natuurorganisaties al evenmin.
Een slootje vol laten lopen middels een dammetje of een stuwtje is symptoombestrijding en niet de oplossing, dat is hiermee wel duidelijk geworden.

We hebben het hier alleen nog maar over de gevolgen van de verdroging voor de natuur. Wat te denken van de enorme schade aan wegen, fietspaden en gebouwen in Nederland, die zwaar te lijden hebben onder de bodemdaling en verzakkingen, die een regelrecht gevolg zijn van deze verdroging? De verlaging van grondwaterstanden, onder druk van de boerenlobbies, ten behoeve van de agrarische sector blijkt dus desastreuze gevolgen te hebben op tal van gebieden.

Daarmee zijn we uitgekomen bij het antwoord op de vraag wat de link is tussen verdroging, politiek en de landbouwlobbies.
En dan komt natuurlijk de vraag hoe we dit probleem gaan oplossen. Het simpelste antwoord is een beetje beladen, maar is wel het snelst te realiseren, kost het minste en levert het meeste op: 'minder'. Minder bio-industrie, minder landbouw (voor die bio-industrie), minder waterafvoer via sloten door sloten niet meer 'schoon' te maken (groeien vanzelf wel dicht met kostbare plantjes), minder consumeren, minder exporteren. Dat kost inderdaad wat (economisch gezien), maar het levert ook veel op.
Als dit allemaal niets oplevert kunnen we altijd nog een beroep doen op het Rode Kruis, zo bleek vandaag: 'Rode Kruis gaat waterschap helpen bij noodsituaties en extreem weer' Bron: RTV Drenthe 23 sep 2020
"De gevolgen van periodes met hevige neerslag of langdurige droogte zijn groot voor het werk van de waterschappen. In de afgelopen jaren draaide het Rode Kruis al enkele keren mee in calamiteitenoefeningen zegt het waterschap."
Zelf zou ik zeggen dat de voorkeur toch uitgaat naar de oplossing van het probleem in plaats van de symptomen te gaan bestrijden.
Komt net dit nog even binnen van het Rode Kruis:
'Investeer bij natuurrampen meer in hulp vooraf in plaats van achteraf' Bron: NOS 17 nov 2020
"Van Aalst legt uit dat met bijvoorbeeld evacuaties veel ellende voorkomen kan worden."
Nog ietsje beter zou het dunkt me zijn om te investeren in voorkoming van natuurrampen in plaats van in preventieve evacuaties.
Om een beginnetje te maken: ‘Veeteelt in Europa is slechter voor klimaat dan alle auto's samen’ Bron: AD 23 sep 2020
"De veeteelt is verantwoordelijk voor 17 procent van de totale uitstoot van broeikasgassen in de Europese Unie en veroorzaakt meer schade aan het klimaat dan alle auto's bij elkaar."
Als burgers kunnen we ook zelf keuzes maken. Onder meer in de Stembus, maar ook in ons privéleven.

Aanvullende info:


'Climate Central' "Wetenschappers en journalisten geven hun visie op klimaatonderwerpen."
'Pulp Fiction' "As the world tries to shift away from fossil fuels, the energy industry is turning to what seems to be an endless supply of renewable energy: wood."
'Boomwachters Groningen' "Stichting Boomwachters Groningen houdt zich bezig met het bevorderen van de gezondheid, het behoud en de bescherming van bomen en groene ruimten in de gemeente en provincie Groningen. Ons doel is een echt groene en leefbare toekomst te creëren voor inwoners en de biodiversiteit in het (stedelijk) landschap te herstellen."
'Duurzaam Nieuws' "Duurzaamnieuws.nl wil de transitie naar een duurzame samenleving helpen versnellen."
'Greenpeace' "Wil jij een groene en eerlijke wereld? Dan zijn wij jouw grootste supporter. Als wij samen werken staan we niet langer machteloos tegenover misstanden, maar hebben we kracht en macht om er iets aan te doen."
'Groene11' "De Groene11 is het samenwerkingsverband voor public affairs van verschillende natuur- en milieuorganisaties."
'Kies Klimaat' "KiesKlimaat beoordeelde het stemgedrag van de landelijke politieke partijen."
'Klimaatverandering' "Voor een zinnige maatschappelijke discussie is het volgens ons belangrijk om de wetenschappelijke inzichten goed in beeld te hebben, en daar willen wij aan bijdragen."
'Milieu Centraal "Ontdek wat jij kan doen."
'Natuur & Milieu' "Vind hier alles wat jij wilt weten over Natuur & Milieu."
'Milieudefensie': 'Als onafhankelijke milieuorganisatie werkt Milieudefensie aan een duurzaam en eerlijk Nederland.'
'NVDE Nederlandse Vereniging Duurzame Energie' "De Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) is dé organisatie van ondernemers in duurzame energie in Nederland."
'Federatie Tegen Biomassacentrales' "De FAB is de landelijke federatie tegen biomassacentrales, het verbranden van biomassa en ontbossing. Wij zijn zowel voor de bescherming van bestaande bomen en bossen als voor de uitbreiding hiervan binnen en buiten Europa."
'Global Forest Watch' "Forest monitoring designed for action. Global Forest Watch offers the latest data, technology and tools that empower people everywhere to better protect forests."
'ONE World' "Journalistiek voor een eerlijke en duurzame wereld."
'Down To Earth' "Platform voor groene journalistiek."
'Sargasso' "Als rode draad door het bestaan van Sargasso loopt de overtuiging dat journalisten en lezers elkaar aanvullen en versterken. Het is onze missie journalist en burger dichter bij elkaar te brengen."
'Urgenda' "Urgenda is de organisatie voor innovatie en duurzaamheid die Nederland, samen met bedrijven, overheden, maatschappelijke organisaties en particulieren, sneller duurzaam wil maken."
Aanbevolen door 'Urgenda':
'Klaar met alle meningen over klimaatverandering? Dit zijn de feiten' Bron: AD 09 mrt 2019
'Zo dien je klimaatsceptici van repliek: zeven klimaatmythes ontkracht' Bron: Trouw 10 mrt 2019
'WattisDuurzaam' "WattisDuurzaam schrijft over het duurzaam opwekken, opslaan en besparen van energie, met een technopositieve inslag en vanuit de overtuiging dat een goedkoop, duurzaam energiesysteem het antwoord is op grote wereldproblemen."
'WISE' "De missie van WISE is een wereld zonder kernenergie."