Fototoek

'Les Passantes'  Antoine Pol

"A celle qu’on voit apparaître
Une seconde, à sa fenêtre"

Georges Brassens (Sète, 22 oktober 1921 – Saint-Gély-du-Fesc, 29 oktober 1981) was een Franse chansonnier.
Hoewel Brassens uitgroeide tot een van de populairste auteurs en vertolkers van het Franse chanson was zijn debuut moeizaam. Toen hij bekend werd, schreef hij al meer dan tien jaar chansons en had hij vrijwel zonder inkomsten geleefd. Als hij niet was geholpen door vrienden was hij onbekend gebleven en zou hij waarschijnlijk clochard zijn geworden.
Dankzij zijn vrienden kwam hij begin 1952 in contact met Patachou die in hem onmiddellijk een talent herkende. Zij voorspelde dat hij binnen een jaar beroemder zou worden dan zijzelf. Dat gebeurde inderdaad nadat hij in haar cabaret optrad. Moest optreden, want hij beschouwde zichzelf als auteur en componist, hij dacht er geen moment aan om zelf op te treden. 'Ik ben toch geen circusartiest!' had hij gezegd toen Patachou aandrong.
Hoewel Patachou enkele chansons van hem kocht, vond ze dat hij zijn eigen chansons moest zingen omdat ze zo persoonlijk waren dat niemand anders ze zou kopen. Hij werd door een deel van zijn publiek bemind om zijn non-conformistische liedjes, maar menigeen was geschokt door zijn directe taal.
Veel van zijn liedjes werden verboden voor de Franse en Zwitserse radio (soms gekuist).
Georges Brassens stierf in 1981 op zestigjarige leeftijd en werd bijgezet in het familiegraf van Brassens op de armenbegraafplaats 'Le Py' van Sète. Bron: Wikipedia

Misschien wel het mooiste lied dat Georges Brassens ooit, in 1972, heeft gecreëerd, op het gedicht 'Les Passantes' van Antoine Pol.
Gerard Wijnen vertaalde een van de coupletten alsvolgt in het Nederlands:
"Aan haar die je hebt zien verschijnen
Aan 't raam, dan weer snel zag verdwijnen.
'n Silhouet dat heel even beklijft;
Waarvan dan het beeld zo gaat boeien
En in je gedachten gaat groeien,
Dat je 'r blij, opgetogen van blijft."

Maar wat nu als die Passante bij het raam in de trein uiteindelijk wel in je armen was gevallen? En als al die andere Passantes dat ook hadden gedaan? Wat was er gebeurd als die 'Souple Valseuse' wel bij je teruggekeerd was?
Had iemand dan niet het lied geschreven 'Fair And Tender Ladies'?
"On every link a heart did dangle
Of another maid he'd loved and wronged"?

In 1992 verscheen het boek Georges Brassens 77 gedichten en chansons vertaald door Gerard Wijnen.
Wijnen omschrijft de betekenis van Brassens voor hem als volgt:
"... Trouwe echtgenoten, overspelige vrouwen, hoeren, pastoors, doodgravers, moordenaars, de minstbedeelden, allen worden met dezelfde tolerantie en met dezelfde deernis bekeken. Alleen 'janzak in groepsverband' wordt niet geaccepteerd.
Het hele oeuvre is één grote aanmoediging om je eigen weg te kiezen en je niet door conventies te laten leiden. Persoonlijke vrijheid met als enige doel jezelf te worden ..."
Misschien komen die woorden wel heel dicht in de buurt van het begrip Anarchisme, zoals ik er zelf een beetje tegen aan kijk en in sta. Persoonlijke vrijheid, maar diezelfde vrijheid dan ook gegund aan ieder ander, hoe lastig dat soms ook is.

'Les Passantes' (version Brassens) :

"Je veux dédier ce poème
A toutes les femmes qu’on aime
Pendant quelques instants secrets,
A celles qu’on connaît à peine,
Qu’un destin différent entraîne
Et qu’on ne retrouve jamais.

A celle qu’on voit apparaître
Une seconde, à sa fenêtre
Et qui, preste, s’évanouit,
Mais dont la svelte silhouette
Est si gracieuse et fluette
Qu’on en demeure épanoui.

A la compagne de voyage
Dont les yeux, charmant paysage
Font paraître court le chemin;
Qu’on est seul peut-être à comprendre,
Et qu’on laisse pourtant descendre
Sans avoir effleuré la main.

A celles qui sont déjà prises
Et qui vivant des heures grises
Près d’un être trop différent,
Vous ont, inutile folie
Laissé voir la mélancolie
D’un avenir désespérant.

Chères images aperçues
Espérances d’un jour déçues
Vous serez dans l’oubli demain;
Pour peu que le bonheur survienne,
Il est rare qu’on se souvienne
Des épisodes du chemin

Mais si l’on a manqué sa vie
On songe avec un peu d’envie
A tous ces bonheurs entrevus,
Aux baisers qu’on n’osa pas prendre,
Aux coeurs qui doivent vous attendre,
Aux yeux qu’on n’a jamais revus.

Alors, aux soirs de lassitude,
Tout en peuplant sa solitude
Des fantômes du souvenir,
On pleure les lèvres absentes
De toutes ces belles passantes
Que l’on n’a pas su retenir."

La strophe supprimée :

C’est celle-ci :

"A la fine et souple valseuse
Qui vous sembla triste et nerveuse
Par une nuit de carnaval
Qui voulut rester inconnue
Et qui n’est jamais revenue
Tournoyer dans un autre bal"

On retrouve la strophe supprrimée dans la version de Maxime Leforestier (écoutez ici). Et, bien sûr, dans l’édition originale des "Emotions poétiques", recueil publié par Antoine Pol, en 1918, aux Editions du Monde Nouveau.

Cette strophe supprimée se trouvait dans le texte original après celle qui commence par "A la compagne de voyage" (*). En ôtant ce passage, Georges Brassens fait de sa chanson une évocation plus universelle que l’image d’une danseuse.

Een mooie uitvoering is ook die van Georges Brassens samen met Maxime Leforestier: 'Les Passantes'.

'Les Passantes'  Fabrice Cabrel  (Georges Brassens en Antoine Pol)

Je veux dédier ce poème
A toutes les femmes qu'on aime
Pendant quelques instants secrets
A celles qu'on connait à peine
Qu'un destin différent entraîne
Et qu'on ne retrouve jamais

A celle qu'on voit apparaître
Une seconde à sa fenêtre
Et qui, preste, s'évanouit
Mais dont la svelte silhouette
Est si gracieuse et fluette
Qu'on en demeure épanoui

A la fine et souple valseuse
Qui vous sembla triste et nerveuse
Par une nuit de carnaval
Qui voulut rester inconnue
Et qui n'est jamais revenue
Tournoyer dans un autre bal

A la compagne de voyage
Dont les yeux, charmant paysage
Font paraître court le chemin
Qu'on est seul, peut-être, à comprendre
Et qu'on laisse pourtant descendre
Sans avoir effleuré sa main

A celles qui sont déjà prises
Et qui, vivant des heures grises
Près d'un être trop différent (1)
Vous ont, inutile folie,
Laissé voir la mélancolie
D'un avenir désespérant

Chères images aperçues
Espérances d'un jour déçues
Vous serez dans l'oubli demain
Pour peu que le bonheur survienne
Il est rare qu'on se souvienne
Des épisodes du chemin

Mais si l'on a manqué sa vie
On songe avec un peu d'envie
A tous ces bonheurs entrevus
Aux baisers qu'on n'osa pas prendre
Aux cœurs qui doivent vous attendre
Aux yeux qu'on n'a jamais revus

Alors, aux soirs de lassitude
Tout en peuplant sa solitude
Des fantômes du souvenir
On pleure les lèvres absentes
De toutes ces belles passantes
Que l'on n'a pas su retenir

(1)  Brassens tells us that when he wrote this verse, he had in his thoughts his life-long partner Joha Heiman, who was enduring a loveless marriage when he first met her.

Een mooie uitvoering is ook die van Georges Brassens samen met Maxime Leforestier: 'Les Passantes'.

'Les Passantes'  'The passer-by'  Engelse vertaling.

I want to dedicate this poem
To all the women we love
During a few secret moments
To the ones we barely know
That a different fate carries away
And that we never meet again

To the one we see appearing
One second at the window
And whom, nimble, fades out
But whose svelt figure
Is so gracious and slender
That we remain radiant

To the journey companion
Whose eyes, charming landscape
Turn the path shorter
That we are the only one, maybe, to understand
And still let her walk out
Without grazing her hand

To the thin and supple waltzer
Who seemed to be sad and nervous
That one carnival night
Who asked to remain unknown
And who never came back
Spinning in another ball

To the ones already taken
And whom, living grey hours
Next to a being too different
Let you, useless folly,
See the melancholy
Of a hopeless future

Dear images glanced
Hopes of one day disappointed
You will be in oblivion tomorrow
As soon as happiness comes
It is rare to remember
Episodes of the path

But if one missed his life
He thinks with a bit of envy
To all those delights glimpsed
To the kisses we dared not take
To the hearts must awaiting
To the eyes never seen again

Then, upon weariness nights
While populating one's solitude
Of the ghosts of memories
We cry for the absent lips
Of all those beautiful passer-by
We couldn't hold back

'Les Passantes'  interpretatie van David Yendley

I wish to dedicate this poem
To all of the women that one loves
For just a few secret moments
To those whom you scarcely know
Whom a different fate bears away
And whom you see never again.

To the one whom you saw appear
For a brief second at her window
And who, straightway, is lost from sight
And yet whose slender silhouette
Is so graceful and alluring
That you stay tingling with her glow.

To the lithe girl of a stylish waltz
Who seemed to you nervous and sad
Creature of  Carnival night
Who wished to remain a stranger
And who never came back to join
In the whirl of another ball.

To the girl who shared your journey,
Whose eyes, charming to look upon ,
Make the route you travelled seem short
Whom just you, p’rhaps could understand
Yet whom you allow to go off
Without the mere touch of her hand.

To those women already taken
Who, living long and dull hours
With a person too different
Let you see, pointless folly
The depth of the melancholy
Of a future deprived of hope.

Dear images only half seen
Disappointed hopes of just one day
You’ll be quite forgotten the next
If only good fortune prevails.
It's unusual that one retains
Trivial events on life’s way.

But if you have missed out on life
You ponder with tinges of envy,
All those moments of bliss you glimpsed
The kisses you did not dare take
The hearts which must be left waiting
The eyes that were not seen again.

And so, on wearisome evenings,
While peopling your loneliness
With the phantoms of  memory
One weeps for lips, sadly absent
Of all those beaut’ful passers-by
Whom you knew not how to keep hold.

Wie dit prachtige gedicht niet alleen vertaald wil  lezen in het Engels, maar ook wil horen kan terecht bij Jehro. Het mooie voor ons is dat zijn roots in Frankrijk liggen (Marseille) en dat hij daardoor beter dan wie ook de Franse tekst van dit gedicht doorleeft zal hebben en daarmee in staat was zo'n mooie vertaling te creëren.

'The Passers-By'  Jehro (Georges Brassens en Antoine Pol)

I sing you a song that I offer
To all the women you love for
A moment, a brief secrettime
To those that you scarcely
Had met when
A different destiny led them
To places you can't even find

To her that you saw
For an instant
Appear at
Her window quite distant
Then suddenly vanish away,
Her slim silhouette
A mere outline
So gracefully faded
For all time
But filled you with joy come
To stay

To her on a train
You were travelling
Whose beautiful eyes left you
marvelling
And shortened
The journey so much,
Perhaps
You alone understood her,
you watched her get out:
But you could not
Even give her soft hand
One light touch

To women already bespoken
Who find their life's
A mere token
With someone
That seems not to care.
They once,
In a moment of madness
Described the unbearable
Sadness
When life holds
Our only despair

The vision once
Glimpsed and idealised,
The shortest-lived hopes,
Never realised,
Remains in our minds
Just one day
Whatever brief happiness
Takes you
The memory
Will quickly forsake you
Of those you once met
On your way

But feeling
Your life has been wasted
You wish with regret
That you'd tasted
And known-what
These joys might
Have been:
The kisses
You dared not discover,
The hearts that await
You forever,
Those eyes and
Their glances unseen

When weariness lengthens
Your evenings
You people your solitude,
Grieving,
With phantoms
Your memory retains
You mourn absent
Lips of these countless
Fair passers-by briefly
Encountered
You didn't know how
To detain.

En hoe mooi is deze Italiaanse versie?
'Le Passanti'  Fabrizio De André, Antoine Pol

Io dedico questa canzone
Ad ogni donna pensata come amore
In un attimo di libertà
A quella conosciuta appena
Non c'era tempo e valeva la pena
Di perderci un secolo in più.

A quella quasi da immaginare
Tanto di fretta l'hai vista passare
Dal balcone a un segreto più in là
E ti piace ricordarne il sorriso
Che non ti ha fatto e che tu le hai deciso
In un vuoto di felicità

Alla compagna di viaggio
I suoi occhi il più bel paesaggio
Fan sembrare più corto il cammino
E magari sei l'unico a capirla
E la fai scendere senza seguirla
Senza averle sfiorato la mano

A quelle che sono già prese
E che vivendo delle ore deluse con un uomo ormai troppo cambiato
Ti hanno lasciato, inutile pazzia
Vedere il fondo della malinconia
Di un avvenire disperato

Immagini care per qualche istante
Sarete presto una folla distante
Scavalcate da un ricordo più vicino
Per poco che la felicità ritorni
È molto raro che ci si ricordi
Degli episodi del cammino

Ma se la vita smette di aiutarti
È più difficile dimenticarti
Di quelle felicità intraviste
Dei baci che non si è osato dare
Delle occasioni lasciate ad aspettare
Degli occhi mai più rivisti

Allora nei momenti di solitudine
Quando il rimpianto diventa abitudine
Una maniera di viversi insieme
Si piangono le labbra assenti
Di tutte le belle passanti
Che non siamo riusciti a trattenere